کلمات کلیدی : روغن ها در کازمتیک, چربی ها, تصفیه شده, تصفیه نشده, مواد کازمتیک, امولسیفایر, تری گلیسریدها, مینرال اویل, پترولاتوم, پرس سرد, شی باتر, آنتی الاستاز, فرمولاسیون محصولات ضد آفتاب .
وسایل کازمتیک از زمانی که مردم برای استفاده آن وجود داشته اند مورد استفاده بوده است، از ۷۰۰۰ تا ۴۰۰۰ سال قبل از میلاد روغن های چرب زیتون و کنجد با گیاهان معطر ترکیب می شدند تا یک پماد دوران نوسنگی تولید شود. مدارک مستند نشان می دهد که استفاده از مواد کازمتیک از حدود ۱۰۰۰۰ سال قبل از میلاد بوده است هرچند انبوه اطلاعات ما از حدود ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد و از نوشته های ثبت شده و مصنوعات بین النهرین و مصر باستان است.
چربی ها و روغن ها قلب ساخت محصولات کازمتیک تلقی می گردند. این مواد هستند که به امولسیون ها درخشندگی و قوام می دهند. چربی ها و روغنها در ترکیب با آب و امولسیفایر ها ترکیبات اصلی لوسیون ، کرم و دیگر فرمولاسیون های کازمتیک هستند.
لیپید های ساده اعم از چربی یا روغن به دو دسته تری گلیسریدها و واکس ها کلاسه بندی می شوند. تری گلیسریدها شامل روغنهای طبیعی روانی همانند روغن بادام ، زردآلو، آووکادو، کانولا، گل گاوزبان، کرچک ، زیتون، آفتاب گردان ، کنجد ، جوانه گندم و چربی های جامدی همانند شی باتر ، کوکوآ باتر، روغن کوکونات و پالم است و واکسها هم شامل واکسهای جامد بیزواکس، جوجوبا ، لانولین و اسپرماستی است.
اکثر تولید کنندگان بزرگ محصولات کازمتیک به صورت معمول از امولینتهای سنتتیک همانند پترولاتوم و مینرال اویل در تولید محصولات مراقبت شخصی خود استفاده می نمایند. این دو نوع امولینت سنتتیک رنگی شفاف و روشن داشته ، قوام پایینی دارند و از عمر قفسه ایی بالایی برخوردارند، این مواد هم پایدار بوده و هم از قیمت پایینی برخوردارند و گزینه مناسبی برای تولید محصولات mass مارکت و پایین دست هستند. در طول ده سال گذشته تغییرات عمده ایی در رفتار خرید مصرف کنندگان رخ داده است .
مصرف کنندگان امروزی توجه ویژه و پرسشگرانه ایی به لیبل و مواد تشکیل دهنده محصولات اعم از کرم ، لوسیون و شامپو دارند. آنها نسبت به آن چیزی که بر پوستشان به عنوان بزرگترین ارگان بدن استفاده می نمایند، آنچه در پوستشان اتفاق خواهد افتاد و همچنین تاثیری که این مواد تشکیل دهنده بر محیط اطرافشان خواهد گذاشت نگرانند.
این تغییر نگرش بسیار جدی است و تمایل و توجه به محصولات طبیعی با سرعت رشد ١١ درصد سالیانه توسط مصرف کنندگان در حال افزایش است.
بر این اساس توجه مصرف کنندگان به سمت و سوی احساس آرامش از خرید محصولاتی با رنگ و بوی طبیعی پیش می رود و مردم بشدت پی گیر منافع حاصل از استفاده محصولاتی با پایه طبیعی هستند. بر همین اساس تولید کنندگان محصولات مارکت پایین دست به فکر جایگزینی مینرال اویل و پترولاتوم با آلترناتیوهای طبیعی تر هستند و البته بدنبال موادی هستند که کیفیت و پایداری مشابهی داسته و از نظر قیمت هم قابل رقابت باشند، حال در بین مواد طبیعی روغن ها در کازمتیک و کره های تصفیه شده یا تصفیه نشده بکر کدام یک بر دیگری برتری دارند ؟
نوع استخراج تعیین کننده نوع روغن است که میتواند تصفیه شده یا غیر تصفیه شده باشد . بسیاری از مصرف کنندکان امروزه بدنبال محصولاتی هستند که کمتر مورد پرس قرار گرفته اند ، تصفیه نشده اند یا به طریق پرس سرد بدست آمده اند. برای بررسی بیشتر شی باتر را مورد بررسی قرار می دهیم:
شی باتر تصفیه نشده برای مثال دارای خواصی حاصل از درصد نسبتا بالایی از مواد غیر صابونی شونده (Unsaponifiable) است که پوست را با تحریک بافتها و کمک به آنها در ساخت کلاژن جوانتر می نماید. این نوع باتر دارای خواص التیام بخشی ، آب رسانی و تغذیه ایی است لذا آن را کاندید استفاده در فراورده های پوست و موی خشک می نماید.
همچنین وجود خواص آنتی الاستاز در این نوع از شی باتر آن را برای مصرف در استرچ مارک یا ترک شکم و بدن پس از زایمان نیز کاندید می نماید. شی باتر مشخص شده است که موجب تقویت بازسازی سلولی و گردش خون مویرگی می گردد و همین خواص سبب می شود تا این باتر در ترمیم زخمهای کوچک ، ترک پوست و زخمهای پوستی موثر باشد. برخی تحقیقات همچنین به خواص محافظتی شی باتر در برابر اشعه های یو وی UV اشاره دارد لذا این باتر می تواند به عنوان ماده همراه در فرمولاسیون محصولات ضد آفتاب نیز بکار رود .
بزرگترین مشکل شی باتر تصفیه نشده و بکر برای تولید کنندگان محصولات کازمتیک کیفیت و پایداری آن است . وقتی انتخاب دانه ها و روغن گیری کاملا مدیریت شده نباشد ممکن است روغن استحصالی حاوی مقادیر بالایی از اسید های چرب آزاد یا FFA باشد که عامل ناپایداری و عمر قفسه ایی پایین تر روغن است.
لذا آموزش به جمع آوری کنندگان دانه ها و عوامل کره گیری تا حد بسیار زیادی می تواند از بروز مشکل کاسته و باتر پایدار تر و با کیفیت تری تولید نماید. تصفیه نمودن میتواند با افزودن مرحله ایی به ساخت روغن و باترها به پایداری آنها در حد مینرال اویل و پترولاتوم بیافزاید و همچنین مصرف آنها را راحت تر نماید.
تصفیه ممکن است شامل یک مرحله پیش پرس یا بکار گیری حلال باشد و ممکن است بدنبال آن مرحله ایی از رنگ بری و حتی بوبری را نیز برای بدست آمدن محصولی شفاف و پایدار به همراه داشته باشد.
یکی از مهمترین عوامل بکار گیری گسترده روغنها و چربی های تصفیه شده عمر قفسه ایی طولانی تر آنهاست ولی مهمترین مشکل آنها از دست دادن بسیاری از خواصی است که در طی فرایند تصفیه از دست می رود و روغن تنها دارای خواص امولینتی است و دیگر خواص طبیعی خود به واسطه از دست دادن مواد بایواکتیو طبیعی را به همراه ندارد .
با پایداری و گسترش اشتیاق مصرف کنندگان به مواد طبیعی بنظر می رسد موضوع استفاده از روغن ها و چربی های طبیعی نیز همچنان مد نظر خواهد بود. اما تمایل به استفاده از روغنهای تصفیه شده یا نشده و بکر توسط تولید کنندگان بشدت به فهم این موضوع بستگی دارد که مصرف کنندگانشان چه می خواهند و چه چیزی برایشان ارزشمند است.
به هر حال انتخاب نوع روغن یا باتر ، بستگی شدید به نوع محصول ، جایگاه و پرستیژ برند ، مخاطبان محصول و برند ، نوع بازار ، اهمیت قیمت تمام شده ، پایداری ، ادعاهای اعلامی (Claiming) سازگاری با دیگر اجزای فرمولاسیون و سلیقه های هنرمندانه فرمولاتور دارد و در نهایت این فرمولاتور است که بهترین را بر اساس شرایط فوق بر می گزیند./. ₰
دکتر محمد بقایی
