کلمات کلیدی : گزش کودکان, حشرات, واکنش آلرژیک, زنبورهای زرد, کهیر یا جوش, گزش حشرات, خاراندن محل گزیدگی, مواد دافع حشرات, صابون‌ها یا لوسیون های معطر .
آیا باید در زمان گزش کودک توسط حشره گزیده نگران وضعیت او باشیم؟
گزیده شدن یا گازگرفتگی توسط حشرات در اطفال امری معمول و متداول است و معمولاً واکنش پوست کودکان نسبت به آن خفیف است. پشه، مگس، کنه ،ساس و برخی عنکبوت‌ها اغلب باعث ایجاد خارش یا سوزش و تورم و التهاب خفیف می‌شوند. اما نیش انواع زنبور و برخی از مورچه‌ها همانند مورچه ی آتشین می‌تواند دردناک و مشکل زا باشد. واکنش کودک شما بستگی به میزان حساس بودن او نسبت به یک حشره‌ی خاص دارد. به محض ایجاد گزش کاملا هوشیار باشید تا اگر کودکتان علائم غیر عادی و معمولی را بروز داد سریعا او را به یک مرکز درمانی ارجاع دهید.
اگر کودکی نسبت به حشره‌ی خاصی واکنش آلرژیک داشته باشد یا با گزش حشرات دچار مشکل شود چه باید انجام داد ؟
ممکن است در مواردی این اتفاق هم رخ دهد و حتی در موارد نادری، کودک ممکن است نسبت به نیش یا گزش واکنش آلرژیک حادی بروز دهد که این واکنش ممکن است متاسفانه کشنده باشد. حشراتی که معمولا باعث ایجاد واکنش‌های حاد می‌شوند، زنبورهای زرد، زنبورهای عسل، زنبورهای کاغذی، زنبورهای سرخ و مورچه‌های آتشین هستند. اگر کودک شما پس از گزش حشرات دارای هر یک از علائم زیر است، اورژانس را خبر کنید:
• خس‌خس یا دشواری در تنفس
• استفراغ یا درد شکم
• کهیر یا جوش روی دیگر نقاط بدن
• خواب‌آلودگی یا گیجی و احتمالاً علائم شوک
• ضربان قلب تند
• تورم لب‌ها یا گلو
با شروع هر یک از علائم فوق سریعا او را به یک مرکز درمانی انتقال دهید .
چه توصیه هایی را به والدین این کودکان دارید؟
١- در زمان بروز گزش آرامش خود را حفظ نمایید ریرا استرس شما می تواند اثرات بدی بر روی وضعیت کودکتان بگذارد
٢- کودک را در حالی که ناحیه گزیده شده زیر سطح قلب او قرار دارد، به حالت درازکش روی زمین قرار دهید. لباس‌های تنگ او را شل کنید، اگر کودک استفراغ می‌کند برای جلوگیری از خفگی او را به پهلو برگردانید و او را با یک پتو بپوشانید.
٣- اگر شما مشکوک هستید که کودکتان به نوعی حشره آلرژی دارد، با پزشک او مشورت نمایید و حتما نام حشره را بخاطر داشته باشید تا به نیروهای اورژانس اطلاع دهید.
در گزش های معمولی توصیه تان چیست ؟
اگر روی بدن کودک گزیدگی وجود دارد، توسط ناخن یا یک کارت اعتباری آن را خراش کوچکی داده و برطرف سازید (کشیدن گزیدگی توسط انگشتان دست یا موچین می‌تواند بیشتر سم داخل بدن کودک را با فشار بیرون بکشد.)
ناحیه‌ی گزیدگی را توسط آب و صابون به طور کامل بشویید. می‌توانید توسط استفاده از کیسه یخ، لوسیون کالامین یا خمیر ساخته شده از جوش شیرین و آب نمک به از بین بردن هرگونه تورم یا خارش کمک کنید (یک قاشق چایخوری جوش شیرین و نمک را مخلوط نموده و با کمی آب به صورت خمیر درآورید).
اگر این گزیدگی نزدیک چشم یا اندام تناسلی کودک است، از کالامین یا خمیر جوش شیرین استفاده نکنید.
یادتان باشد هیچگاه به کودکتان در این شرایط آسپرین ندهید.
آیا نیش یا گزش حشره می‌تواند باعث عفونت شود؟
نیش یا گزش حشره در خلال چند روز ممکن است عفونی گردد، علی‌الخصوص اگر کودک جای گزیدگی را بخاراند. (برای جلوگیری از خاراندن محل گزیدگی، در مورد کوتاه نگه داشتن ناخن‌های کودکتان در ماه‌های تابستان اهمال نکنید). چنانچه پیرامون محل گزیدگی تورم یا منطقه‌ی در حال گسترش سرخی را مشاهده کردید یا اگر کودکتان تب داشت، با پزشک او تماس بگیرید.
راه های پیشگیری از گزیدگی یا گاز گرفتگی کودکان چیست؟
اکثر مواد دافع حشرات موجود در بازار که برای استفاده در کودکان و نوزادان تضمین شده هستند، کار دور نگه داشتن حشرات از کودک را انجام می‌دهند. در ضمن :
– وقتی کودک بیرون می‌رود او را با لباس‌های روشنی بپوشانید که تا حد ممکن پوست او را به طور کامل پوشش دهد. از رنگ‌های براق و لباس‌های چاپی گل‌دار پرهیز کنید. اگر او در حال رفتن به یک منطقه‌ی جنگلی است، او را با شلوار بلندی بپوشانید که انتهای آن را در جوراب خود فرو کرده است.
– اجازه ندهید کودک بیرون از خانه با پای برهنه بازی کند.
– از صابون‌ها یا لوسیون های معطر که باعث جذب بعضی ساس‌ها می‌شود استفاده نکنید.
– از محل جمع شدن حشرات، آب راکد، چمن بلند یا علف‌های هرز، باغ‌های گل، غذای روباز و قوطی‌های زباله‌ی باز دوری کنید، برای مثال وقتی خارج از خانه غذا می‌خورید روی مواد غذایی را بپوشانید.
– به کودک بیاموزید تا به حشرات پرنده نزدیک نشود و ضربه نزند.
– توری‌های پاره‌ی پنجره یا درهای منزلتان را تعمیر کنید. همچنین می‌توانید در طی فصولی که ساس در آن زیاد وجود دارد و کودک را به خارج از خانه می‌برید، روی کالسکه، کوله‌پشتی و یا صندلی کودک خود پشه‌بند بزنید.
– با رعایت بهداشت ،حیوانات خانگی‌تان را عاری از ساس نگه دارید.
✍️ دکتر محمد بقایی
دکترداروساز و پژوهشگر صنعت کازمتیک
مشاور اداره کل فرآورده های آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو
