نگاهی گذرا بر آروماتراپی یا رایحه درمانی و بررسی انواع و مکانیسم اثر

آروماتراپی, روغنهای عطری, essential oils, صنایع کازمتیک, عطرسازی, رایحه درمانی, فیتوتراپی, مدیکال آروماتراپی, سایکو آروماتراپی, کازمتیک آروماتراپی .

کلمات کلیدی :  آروماتراپی, روغنهای عطری, essential oils, صنایع کازمتیک, عطرسازی, رایحه درمانی, فیتوتراپی, مدیکال آروماتراپی, سایکو آروماتراپی, کازمتیک آروماتراپی .

 

آروماتراپی Aromatherapy یا رایحه درمانی نام خود را از دو کلمه آروما aroma به معنی رایحه و بو و تراپی therapy یا درمان گرفته است. این نوع درمان روشی طبیعی برای التیام روح ، بدن و افکار یک شخص است.

آروماتراپی در بسیاری از تمدن های قدیم همانند چین ، مصر ، هندوستان و ایران به عنوان یک طب مکمل و یا جایگزین مورد استفاده قرار می گرفته است و قدمتی شاید حداقل ۶٠٠٠ ساله دارد. امروزه آروماتراپی به عنوان یک روش درمانی برای عوارض و حالات بیمارگونه مختلفی کاربرد دارد.

آروماتراپی در اواخر قرن ٢٠ مورد توجه بسیاری قرار گرفت و امروزه در قرن ٢١ مورد استفاده بیشتری از قبل پیدا نموده و از اهمیت ، مقبولیت و عمومیت بیشتری برخوردار شده است و به نام دانش رایحه درمانی یا aroma science therapy شناخته می شود.

روغنهای عطری طبیعی essential oils از اهمیت خاصی برای مصرف در درمان ، صنایع ، کازمتیک ، آروماتراپی ، عطرسازی …برخوردارند. در آروماتراپی از این روغنهای عطری essential oils به عنوان عوامل اصلی درمانی استفاده می گردد، روغنهایی که با غلظت بالایی از مواد موجود در خود از گل ، برگ ، ساقه ، میوه و ریشه های گیاهی و یا از تقطیر رزین ها بدست می آیند.

‏ essential oils مخلوطی از هیدروکربن های اشباع شده و غیر اشباع شده ، الکل ها، آلدئیدها، استرها، اترها، کتون ها، اکسیدها، فنل ها و ترپن هاست که مجموعا بوی منحصربفردی را ایجاد می نمایند.

این روغنها بسیار قوی و غلیظ بوده و مایعاتی بی رنگ و دارای بویی دلپذیر با شاخص انکساری refractive index بالا هستند. روشهای گوناگونی برای بکارگیری این روغنهای essential oils وجود دارد از جمله :

آروماتراپی ، روغنهای عطری ، essential oils ، صنایع کازمتیک ، عطرسازی ، رایحه درمانی ، فیتوتراپی ، مدیکال آروماتراپی ، سایکو آروماتراپی ، کازمتیک آروماتراپی .

مقادیر بسیار اندکی از این روغنها در استنشاق، ماساژ یا بکارگیری ساده آنها بر روی پوست و یا ندرتا به عنوان خوراکی مصرف می شوند. استنشاق و استعمال خارجی این روغنها برای ایجاد تعادل روحی و فیزیکی در بدن اساس کار آروماتراپی را تشکیل می دهد. بکارگیری این روغن ها در کاهش استرس، جوانسازی و بازسازی روحیات شخصی برای یک روز کاری جدید کاملا شناخته شده است.

اعصاب حس بویایی از بینی تا مغز محل عمل این روغنهای عطری طبیعی یا essential oils هستند. این روغنها دارای اثرات آنتی باکتریال، آنتی بیوتیک و آنتی ویرال تایید شده، مکتوب و ارائه شده در بسیاری از مقالات و تحقیقات علمی هستند و به علاوه از منظر فولکلوریک برای استفاده در بسیاری از موارد از جمله بیماری ها آلزایمر ، قلبی عروقی، سرطان ، و دردهایی همانند زایمان توصیه می شوند.

امروزه مصرف آنها در درمان سرطان و اختلالات خواب طرفداران رو به ازدیادی را یافته است. ارگانیک بودن و عملکرد حمایتی این روغنها برای سلامت بدن و روان موجب شده است تا موجی از طرفداران احساس خوشایند و سرزندگی ، به سوی این روغن ها متمایل گردند.

تحقیقات نشان داده است فعالیت حرکتی ( لوکوموتور) در موش ها با استنشاق روغن عطری essential oils گیاه رزماری که در فیتوتراپی به عنوان یک عامل طراوت بخش و رفع خستگی استفاده می گردد، افزایش یافته است. در بازبینی مقالات منتشر شده در رابطه با آروماتراپی درمی یابیم که بیشترین تحقیقات صورت گرفته در این باب ،معطوف مغز انسان و احساسات آن است.

نقش این مواد بر روی مود، هوشیاری، و منتال استرس در افراد سالم بیشترین تاپیک های مورد بحث در این مقالات بوده است. برخی دیگر از محققین بر روی اثر این روغن ها بر توانایی کارکرد ، زمان واکنش و برخی عملکردهای نخاعی مغز با ثبت الکتروانسفالوگرافی و مطالعات بالینی دیگر توجه نموده اند.

در مطالعات صورت گرفته مشخص شد واکنش های مغزی انسان و حیوانات به این روغن ها در مقایسه با عطرهای سنتتیک و صناعی متفاوت تر است. عطرهای صناعی عموما حاوی مواد آلرژن و محرک شامل حلال ها هستند که می تواند برای بسیاری از افراد حساسیت زا باشند. بر اساس اعتقاد و باور متخصصین آروماتراپی یا رایحه درمانی ، اسانس های صناعی نمی توانند اثر و انرژی بخشی روغن های عطری طبیعی essential oil ها را داشته باشند.

اما آروماتراپی چگونه عمل می نماید

قرنهاست که essential oils به عنوان عطر با قابلیت تاثیر گذاری بر بدن، روح و و روان انسان اهمیت ویژه ای دارند. مولکول های آرومای، مواد شیمیایی بسیار قوی ارگانیک گیاهی ایی هستند که می توانند به واسطه خواص خود بدن را از حملات باکتریایی، ویروسی و قارچی مصون دارند.

خواص آنتی باکتریال، ضد قارچ و ویروس این مواد به همراه خواصی همچون تقویت سیستم ایمنی با تاثیر بر سیستم هورمونی ، گلندولار ،احساسی، گردش خون ، آرامش بخشی، تقویت حافظه و هوشیاری توسط بسیاری از محققین به اثبات رسیده است. بسیاری از اثرات این مواد به واسطه ساختمان مولکولی آنهاست که بسیار مشابه با هورمونهای طبیعی است. قدرت نفوذ این مواد به بافت ساب کوتانوس یکی ازمهمترین شاخصه های این نوع تراپی است.

آروماتراپی, روغنهای عطری, essential oils, صنایع کازمتیک, عطرسازی, رایحه درمانی, فیتوتراپی, مدیکال آروماتراپی, سایکو آروماتراپی, کازمتیک آروماتراپی .اثرات این مواد پیچیده بوده و ناشی از ساختمان پیچیده و خواص شیمیایی آنهاست. مکانیسم اثر این روغن ها بر پایه تاثیر آنها بر روی بیولوژیکال سیگنالینگ رسپتورهای سلولی در بینی در زمان استنشاق است.

سیگنال به بخشهای لیمبیک و هیپوتالاموس مغز از پیازچه بویایی انتقال می یابد. این سیگنال ها در مغز سبب ترشح پیام رسان های عصبی همانند سروتونین ، اندورفین … می گردند و بر روی سیستم عصبی و دیگر سیستمهای بدن ما تاثیر گذاشته و احساس التیام می بخشند.

سروتونین و اندورفین و نورآدرنالین به واسطه روغنهای آرامش بخش ، فرح بخش و تحریک کننده ترشح می گردند تا بتوانند بر روی روح ،روان و بدن ما تاثیر بگذارند.

تقسیم بندی آروماتراپی 

کازمتیک آروماتراپی

آروماتراپی, روغنهای عطری, essential oils, صنایع کازمتیک, عطرسازی, رایحه درمانی, فیتوتراپی, مدیکال آروماتراپی, سایکو آروماتراپی, کازمتیک آروماتراپی .

در این نوع از تراپی خاص،  از روغن های عطری Essential oils در محصولات مراقبت از پوست بدن ، صورت و مو بکار می رود. این محصولات برای اثرات متفاوت و متعددشان همانند پاک کنندگی ، رطوبت بخشی ، خشک کنندگی و تونری شان استفاده می گردند. البته در سطح استفاده شخصی نیز در این بخش راه ساده و موثر وجود دارد، برای مثال بکار گیری چند قطره از این essential oils در جوانسازی و احیاء پوست و موی سر بسیار متداول است.

ماساژ آروماتراپی 

آروماتراپی, روغنهای عطری, essential oils, صنایع کازمتیک, عطرسازی, رایحه درمانی, فیتوتراپی, مدیکال آروماتراپی, سایکو آروماتراپی, کازمتیک آروماتراپی .استفاده از روغنهای هسته انگور ،بادم یا جوجوبا به بصورت یک روغن گیاهی خالص برای ماساژ بدن اثرات اعجاب انگیزی را نشان داده است . و در حال حاضر روغنهای متنوعی با بکارگیری این essential oils در سطح مارکت وجود دارد.

 

 

 

مدیکال آروماتراپی 

آروماتراپی, روغنهای عطری, essential oils, صنایع کازمتیک, عطرسازی, رایحه درمانی, فیتوتراپی, مدیکال آروماتراپی, سایکو آروماتراپی, کازمتیک آروماتراپی .امروزه در بخشی از نقاط دنیا از آروماتراپی قبل از اعمال جراحی در جهت ایجاد آرامش استفاده می شود همچنین موارد متنوعی از استفاده از آروماتراپی در درمان بیماری های مختلف در جهت تقویت درمان و تسریع بهبودی وجود دارد.

 

 

آروماتراپی بویایی

آروماتراپی, روغنهای عطری, essential oils, صنایع کازمتیک, عطرسازی, رایحه درمانی, فیتوتراپی, مدیکال آروماتراپی, سایکو آروماتراپی, کازمتیک آروماتراپی .استنشاق Essential oils به نوعی همان آروماتراپی بویایی است که سبب تاثیر بر سلامت عاطفی ، آرامش ، ریلکسیشن یا جوانسازی بدن انسان می گردد . استنشاق بوی این روغن ها می تواند از ایجاد استرس یا تقلیل و از بین بردن استرس ایجاد شده نقش مهمی داشته باشد. Essential oils می توانند به نحو غیر قابل جایگزینی نقشی مکمل در درمانهای پزشکی داشته باشند.

 

سایکو آروماتراپی 

آروماتراپی, روغنهای عطری, essential oils, صنایع کازمتیک, عطرسازی, رایحه درمانی, فیتوتراپی, مدیکال آروماتراپی, سایکو آروماتراپی, کازمتیک آروماتراپی .در این نوع از آروماتراپی برخی از حالت های خلق و خوی و احساسات می توانند از طریق این روغن ها با احساس لذت و آرامش و یا بیاد آوردن خاطرات خوش تغییر یابند.

 

 

 

 

برخی از Essential oils رایج در کاهش استرس عبارتند از :

‏Bergamot, Chamomile, Lavender, Lemon, Orange, Patchouli, Vanilla, Ylang Ylang

برخی از Essential oils رایج در کاهش اضطراب و ترس عبارتند از :

‏Bergamot, Chamomile (Roman), Cedarwood, Frankincense, Jasmine, Lavender, Neroli, Patchouli, Rose, Sandalwood

برخی از essential oils رایج در تقویت اعتماد بنفس عبارتند از :

‏Bergamot, Cypress, Grapefruit, Jasmine, Orange, Rosemary

برخی از essential oils رایج در کاهش غم و اندوه عبارتند از :

‏Bergamot, Chamomile (Roman), Clary Sage, Frankincense, Grapefruit, Jasmine, Lavender, Lemon, Orange, Rose, Sandalwood, Ylang Ylang

برخی از essential oils رایج در کاهش خستگی عبارتند از :

‏Basil, Bergamot, Clary Sage, Frankincense, Ginger, Grapefruit, Jasmine, Lemon, Patchouli, Peppermint, Rosemary, Sandalwood

برخی از essential oils رایج در تقویت حافظه عبارتند از :

‏Basil, Cypress, Lemon, Peppermint, Rosemary

دکتر محمد بقایی 

دکترداروساز و پژوهشگر صنعت کازمتیک

edited by artan akheri

 

دکتر محمد بقایی

دکتر محمد بقایی

دکتر داروساز و پژوهشگر صنعت کازمتیک

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مقالات مرتبط