کلمات کلیدی : ماتریکس متالوپروتئینازها, فیزیولوژی پوست, آنزیم های پرولیتیک, پروتئازها, پروتئین گوار, ماتریکس خارج سلولی, کلاژن های تیپ ۱ و ۳, فرآورده های تخصصی درموکازمتیک, فلاونوئید ها, آلکالوئیدها, پیر پوستی .
ماتریکس متالوپروتئینازها MMPs بازیگران تاثیر گذاری در فیزیولوژی پوست انسان هستند. MMP ها زیر مجموعه ای از دسته ی آنزیم های پروتولیتیک یا همان پروتئازها هستند، آنزیم هایی که کارشان شکستن پروتئین ها به مواد قابل بازجذب می باشد. MMPs ها یک خانواده بزرگ از آنزیم های اختصاصی برای پروتئین های متنوع ماتریکs خارج سلولی (ECM) را تشکیل می دهد که در شرایط التهاب مزمن و فرایندهای ترمیم بافت درگیر می شوند.
پروتئاز ( Protease ) یا پروتئین‌گوار به آنزیم هایی گفته می‌شود که باعث تجزیه پروتئین‌ها می‌شوند. پروتئازها شامل سرین پروتئازها ، متالوپروتئازها ، آسپارتیک پروتئازها ، سیستئین پروتئازها و ترئونین پروتئازها ، می‌باشند.
پروتئازها اغلب بصورت آبشاری عمل می‌کنند یعنی بطور پی در پی یک پروتئاز باعث فعال شدن پروتئاز بعد از خود می‌شود. ماتریکس متالوپروتئینازها تمایل به هضم و تجزیه پروتئین های موجود در ماتریکس خارج سلولی را دارد.
MMPs نقش های متعددی را در بدن ایفا می نمایند از جمله سبب شکستن پروتئین های آسیب دیده یا پیر و فرسوده می شوند، و از طرفی تسهیل فاز دوم ترمیم زخم و فراهم نمودن مسیر برای انتقال سلولهای ایمنی به محل عفونت را به عهده دارند.
در پوست اولین نقش آنزیم های متالوپروتئیناز ، بازیافت ماتریکس پوست بخصوص پروتئین های ساختمانی کلاژن و الاستین است.
آنزیم های MMP در انتخاب بافتهای هدف اختصاصی خود بسیار متفاوتند، برای مثال هر یک از آنها تمایل به هضم نوع خاصی از پروتئین ها را دارند. از این رو آنزیم های MMP که هدفشان پروتئین های ساختمانی ماتریکس پوست ( کلاژن های تیپ ١ و ٣ ، الاستین و با درجه کمتر کلاژن های تیپ ۵ و ۶ و ١٢ ) می باشد نقش مهمتری را در سلامت پوست و جوانسازی آن ایفا می نماید.
قابل ذکر است تا کنون حداقل سی نوع مختلف از آنزیم های MMP کشف شده است اما تعداد کمی از آنها بر ماتریکس پوست تاثیر گذارند و از آنزیم های تاثیر گذار میتوان به : MMP 1,2,8,9,12,13 اشاره نمود.
ماتریکس متالوپروتئینازها و پیر پوستی زودرس
لطافت ، جوانی و بازسازی طبیعی پوست انسان تا حد زیادی وابسته به ماتریکس آن است امری که به وجود تعادل در سنتز ماتریکس فوق ، شکست و بازیافت آن بستگی مستقیم دارد. آنزیم های متالوپروتئیناز به طریقی مسئول ایجاد این تعادل و بالانس هستند. اگر شکست ساختمانی و بازیافت متوقف شود، ماتریکس آسیب دیده برجای می ماند و سبب بروز مشکلات متعددی در پوست از جمله بروز ظواهر پیری خواهد شد.
از طرف دیگر تخریب بیش از حد و خارج از تعادل ماتریکس که ناشی از بیش فعالی و بیش تولید آنزیم های MMP است نیز میتواند مشکلاتی از جمله پیر پوستی زودرس را سبب گردد. افزایش میزان آنزیم های فوق و بیش فعالی آنها در شرایطی همانند التهاب و تاثیر سوء عوامل مخرب محیطی رخ می دهد.
امروزه محققین معتقدند مهار یا سرکوب بیش تولید آنزیم های MMP و بازگرداندن آن به حد طبیعی می تواند یکی از استراتژی های جوانسازی و احیاء و بازسازی پوست بخصوص در افراد میانسال و بالاتر باشد. از این رو عوامل متعددی تحت عنوان مهار کننده های MMP به مارکت مواد اولیه صنعت کازمتیک عرضه شده است و در فرمولاسیون فرآورده های تخصصی درموکازمتیک بکار می رود.
از ترکیبات طبیعی مهار کننده ماتریکس متالوپروتئینازها می توان تعدادی از فلاونوئیدها ، آلکالوئیدها و ترکیبات فنولیک گیاهی را نام برد.
ترکیب فنولیک مشتق از Emblica officinalis سبب مهار آنزیم MMP- 1، کورکومین از Curcuma longa سبب مهار MMP-2 و MMP-14 ، فلاونوئید های Passiflora foetida سبب مهار MMP-1 ، پلی فنل های Camellia sinensis مشتق شده از چای سبز سبب مهار MMP-1, MMP-2, MMP-3, MMP-7 and MMP-9 می گردند و در درمان پیر پوستی ناشی از بیش تابش آفتاب نقش دارند.
البته اخیرا ترکیبات دریایی نیز دارای اثرات مهار کننده ماتریکس متالوپروتئینازها ارائه شده اند. تحقیقات پی در پی و بدون وقفه در حال انجام است و هر لحظه باید منتظر ارائه مواد، محصولات و حتی تشریح مکانیسم های تاثیرگذاری و عملکردی جدیدی بود.
یک پاسخ
دکتر بقایی در صنعت محصولات آرایشی وبهداشتی بسیارفعال وبینظیر هستن ،براشون آرزوی موفقیت دارم و اینکه محصولاتی رو تولید کنند که در پوست ومو درسطح جهانی قراربگیرد وماهم در معرفی آن کمک کنیم