فاکتور های مهم در انتخاب امولینت ها و نقش آنها در صنعت کازمتیک

کلمات کلیدی : امولینت ها, صنعت کازمتیک, لوبریکنسی, استرها, فتی الکل ها, فتی اسیدها, اترها, سیلیکون ها, چروک پوست, بهنیک اسید, ایزو استئاریل, دایمتیکون, مینرال اویل, پترولاتوم, درماتیت آتوپیک .

امولینت ها یکی از متداول ترین مواد اولیه مورد مصرف در فرمولاسیون محصولات مراقبت شخصی (personal care) بشمار می روند. کلمه امولینت از عبارت لاتین molle یا mollis به معنی نرم یا نرم شدنی اقتباس شده است.

امولینت ها به صورت طبیعی به عنوان موادی که به پوست و مو احساس نرمی، لطافت و لوبریکنسی می دهند شناخته می شوند. امولینت ها اما موادی چند کاره بوده که می توانند منافع متعددی را در فرمولاسیون محصولات کازمتیک در بر داشته باشند به عنوان مثال :

• اصلاح احساس پوست ، عملی که به وزن مولکولی و ویسکوزیته امولینت به نحو نزدیکی مرتبط است.
• ایجاد درخشندگی در پوست ، مو و لب ، عملکردی که به ضریب انکسار یک امولینت وابسته است.
• حالت دهندگی به مو ، که عموما با استفاده از سیلیکون های مایع با وزن مولکولی بالا (با ویسکوزیته بیش از ۱۰۰ K cSt ) ایجاد می شود.
• به عنوان کری یر اصلی فرمولاسیون در فرمولاسیون های انهیدروس و آبی مورد استفاده قرار می گیرد.
• به عنوان یک حلال ،عموما امولینت های با پولاریتی بالا ارجحیت دارند.
• به عنوان یک عامل سفت کننده فرمولاسیون در فرمولاسیونهای آب در روغن یا روغن در آب.
• به عنوان یک مرطوب کننده پوست و افزایش دهنده الاستیسیته آن.
• به عنوان بک عامل کاهنده انتقال آب از طریق اپیدرم پوست (TEWL).
• تنظیم کننده انتقال مواد به داخل پوست
• به عنوان کاهنده ی ظواهر چروک پوست
• افزایش دهنده turnover سلولی

انواع امولینتها از منظر ساختار شیمیایی

از نظر ساختار شیمیایی امولینت ها را می توان به صورت زیر طبقه بندی نمود :

• استرها ( متداول ترین)
• فتی الکل ها
• فتی اسیدها
• اترها
• سیلیکون ها
• و هیدروکربن ها

✔ استرها: موادی هستند که از واکنش اسید ها با الکل ها (واکنش بین الکل و اسید که Fischer esterification نام دارد و در حضور یک عامل دی هیدرات کننده صورت می‌گیرد) یا پلی اولها شکل می گیرند. البته روشهای متفاوت دیگری نیز برای تولید استر ها وجود دارد.

اکثر امولینت های طبیعی روغن هایی با پایه تری گلیسریدی هستند که از واکنش گلیسرین با فتی اسید ها حاصل می شود . بسیاری از استرها در اسیدیته pH پایین یا بالا پایدار نبوده و می توانند به مواد تشکیل دهنده اولیه خود در طول زمان تجزیه گردند . هر چه طول زنجیره استرها بیشتر باشد قدرت انحلال آنها در آب کاهش می یابد و هر چه استرها زنجیره های بلندتر و بیشتری داشته باشند پایدارترند.

✔ فتی الکل ها: ترکیباتی آلی هستند که در آنها گروه هیدروکسیل به یک عامل اشباع شده یا اشباع نشده یا زنجیره کربنی متصل شده است و طول زنجیره بیش از ٧ کربن دارد. فتی الکل هایی که در فرمولاسیون کازمتیک بکار می روند عموما عبارتند از : ستیل ، استئاریل، ایزو استئاریل ، اولئیل، اکتیل دودسیل، و بهنیل الکل

✔فتی اسیدها: فتی اسیدها مونو کربوکسیلیک اسیدهایی با زنجیره کربنی بزرگتر از ٧ کربن هستند. فتی اسیدهایی که در فرمولاسیون کازمتیک بکار می روند عموما عبارتند از : لائوریک ، میریستیک، پالمتیک، استئاریک ، اولئیک ، ایزو استئاریک ریسینولئیک و بهنیک اسید

✔اترها : اترها موادی هستند که در آنها یک اکسیژن به دو گروه الکیل یا آریل اتصال یافته و در اسیدیته های بالا یا پایین یا اکسیداسیون بسیار پایدار است.

✔ سیلیکون ها: سیلیکون ها پلی مرهای خطی یا سیکلیک مونومر سیلیکون/ اکسیژن هستند. دایمتیکون ( با اوزان مولکولی متفاوت) سیکلو پنتاسیلوکسان ، و دایمتیکون/ دایمتیکون کراس پلیمر ها از انواع سیلیکون هایی هستند که به عنوان امولینت بکار می روند.

✔هیدروکربن ها: ترکیباتی هستند که تنها دارای گروه های کربن و هیدروژن می باشند. هیدروکربن ها شامل گروه های آلیفاتیک، سایکلیک و آروماتیک هستند. اصلی ترین انواع مورد استفاده این دسته از مواد به عنوان امولینت عبارتند از : مینرال اویل ، پترولاتوم، اسکوالن، ایزو دودکان، ایزو هگزادکان، میکرو کریستالاین واکس، پلی اتیلن ، اوزوکریت و واکس پارافین

تقسیم بندی امولینتها به دو دسته قطبی و غیر قطبی

✔امولینتهای غیر قطبی اکثرا از پترولیوم مشتق می شوند و شامل: مینرال اویل ، ایزو پارافین و ایزو هگزادکان است.
✔امولینتهای قطبی شامل محدوده ای از مواد شامل روغن های طبیعی همانند روغن های جوجوبا ، زیتون و کوکونات ، استر ها همانند اکتیل پالمیتات ، ایزو پروپیل استئارات، ایزو پروپیل پالمیتات و الکل ها همانند اکتیل دودکانول می باشند.

برخی از فاکتورهای مهم در انتخاب امولینت ها در فرمولاسیون محصولات کازمتیک عبارتند از :

1. برای بدست آوردن حداکثر منفعت از بکارگیری امولینت ها برای مو و پوست بهتر است از امولینت های چندکاره استفاده گردد.
2. سازگاری با پوست ،به یاد داشته باشیم امولینت های با وزن مولکولی پایین تر بیشتر از امولینت های با وزن مولکولی بالا امکان ایجاد تحریک پوست یا التهاب دارند لذا اگر می خواهیم فرمولاسیونی با امکان بروز حساسیت کمتر طراحی نماییم بهتر است این موضوع مد نظر قرار گیرد.
3. قطبی بودن امولینت نیز از اموری است که باید به آن توجه نمود ، بخصوص وقتی قرار است به عنوان حلال مواد ضد آفتابی همچون آوو بنزن مورد استفاده قرار گیرد.
4. خاصیت پخش شدن عموما برای اینکه بتوانیم احساس مناسبی بر روی پوست داشته باشیم بهتر است از مخلوطی از امولینت ها با وزن مولکولی پایین ، متوسط و بالا داشته باشیم ، امولینت های با وزن مولکولی پایین با سرعت بالاتری در سطح پوست و مو پخش شده و احساس سبکتری بر روی پوست باقی می گذارند.
5. پایداری امولینت ها در اسیدیته های بالا و پایین نیز در طراحی فرمولاسیون های خاص از نکات حائز اهمیت است.
6. امولینت ها باید در دسترس بوده به علاوه تایید شده جهانی باشند.
   
   به هر حال امولینت ها یکی از مهمترین مواد در کنترل و درمان وضعیت های خشکی پوست هستند که بصورت عامل باز جذب کننده آب اثر می گذارند و اثر مفید ضدالتهاب دارند که می تواند منجر به کاهش نیاز به استروئید های موضعی در بیماری های مختلف از جمله درماتیت آتوپیک شود.

امروزه محققین صنعت کازمتیک در پی یافتن امولینت ها یی با منشاء طبیعی، سالم ، قابل بازگشت به طبیعت و چند کاره هستند تا بتوانند ضمن ارتقاء فرمولاسیون های موجود بیش از پیش به رفع نیازهای مصرف کنندگان بپردازند.

 دکتر محمد بقایی
دکترداروساز و پژوهشگر صنعت کازمتیک
مشاور اداره کل فرآورده های آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو

edited by Dr. Sh. Farid Far