کلمات کلیدی : مونیلتریکس, ریزش پراکنده مو, شکستگی تار مو, جهش ژنی, ریزش پراکنده مو, کوتیکول, موتاسیون, ماینوکسیدیل خوراکی, پوست سر .
در بیماری مونیلتریکس ، فیبر مو شبیه دانه های تسبیح می گردد. در طول فیبر مو گره ها و پیچیدگی هایی بوجود می آیند که حاشیه فیبر را موج دار می کنند. این دانه بندی مو ، فیبر را ضعیف می کند و افراد مبتلا به مونیلتریکس دچار ریزش پراکنده مو می شوند.
نام مونیلتریکس برگرفته از نام لاتین تسبیح monile و نام یونانی مو یا همان thrix است.
معمولا مبتلایان به این بیماری در بدو تولد موهای نرمالی دارند و اما پس از چند ماه تظاهرات بیماری نمایان می شود. در نمونه های خفیف این بیماری تنها موهای پشت سر یا گردن درگیر است اما در نمونه های شدیدتر همه سر ، موهای ناحیه تناسلی ، مژه ها ، ابرو و زیر بغل و حتی دست و پا هم مبتلا به بیماری است.
به صورت اتفاقی ممکن است در برخی از بیماران تظاهرات بیماری در پوست و ناخن هم دیده شود که به درگیری پوست keratosis pilaris گفته می شود که در ناحیه پوست سر ، گردن و بازوها دیده می شود.
البته در برخی از موارد مشکلاتی در ناخن ها و انگشتان نیز وجود دارد. در بررسی فیبرهای مو زیر میکروسکوپ ، تار مو، کوتیکول پوشش دهنده گره ها را از دست داده و این در حالی است که پیچیدگی ها، کوتیکول خود را حفظ کرده اند. موی شکننده به محض بیرون آمدن از پوست به راحتی می شکند و در نتیجه فیبرها به ندرت به مدت طولانی رشد می کنند.
شکستگی تار مو در نقاط ضعیف پیچ خوردگی در طول فیبر روی می دهد. مونیلتریکس بیشتر در کودکی اتفاق می افتد اما افراد جوان هم به آن دچار می شوند. این بیماری ، بیماری ارثی ژنتیکی است و افراد با سابقه خانوادگی بیشتر در معرض ابتلا قرار دارند , اگرچه اعضاء مختلف خانواده ممکن است با شدت های مختلف تحت تاثیر قرار گیرند.
مونیلتریکس Monilethrix به علت موتاسیون یا جهش یکی از چند ژن موجود رخ می دهد. جهش در ژنهای KRT81 gene, KRT83 gene, KRT86 gene, یا DSG4 gene در اکثر موارد این بیماری گزارش شده است. این ژنها مسئول ساخت پروتئین های ساختمانی هستند که به مو استحکام و شکل لازم را می دهد. شدت مونیلتریکس با تغییر فصل نیز تغییر می کند.
این بیماری معمولاً در زمستان شدید است و در تابستان بهبود می یابد. مونیلتریکس ممکن است خود به خود بهبود یابد اگرچه بسیاری از افراد تا پایان عمر گرفتار آن هستند.
درمان با ماینوکسیدیل خوراکی :
بر اساس case report ارائه شده توسط دکتر Rodney Sinclair از محققان دانشگاه ملبورن استرالیا که در JAAD Case Rep. 2016 May به چاپ رسیده است آمده است:
خانمی با چهل سال سن با مویی شکننده و ضعیف که دختر و ۲ پسر او نیز مبتلا به مونیلتریکس می باشد و در معاینات بالینی ، موهایی شکننده ، کوتاه در همه کف سر داشته و وقتی موهایش به دور انگشت پیچیده می شد به صورت پودر در می آمد و همچنین پاپول های کراتولیتیکی را نیز در ناحیه گردن داشت ، اما مشکلی در ناخن یا دندان هایش وجود نداشت با تشخیص مونیلتریکس مورد درمان با ماینوکسیدیل خوراکی با دوز پائین قرار گرفت.
این خانم اعلام نموده بود در طول دوره بارداری ، بهبودی چشمگیری در ظاهر ، حجم و حتی طول موهایش رخ داده اما این بهبودی پس از دوازده ماه از بین رفته و موهایش به حالت قبلی خود برگشته است.
درمان ابتدا با ۰٫۲۵ میلی گرم ماینوکسیدیل خوراکی روزانه آغاز شد ، پس از ۶ ماه رشد موها افزایش محسوس یافت ، شکنندگی آنها کاهش یافت و حجم و طول آنها اضافه شد.
بیمار هیچ گونه عارضه خاصی را نیز گزارش ننمود. بیمار به درمان ادامه داد و هر سه سال مورد معاینات و بررسی های دوره ای قرار گرفت. محققان اعلام نمودند ، اثرات بهبودی در طول دو سال بدون هیچ گونه عارضه ای باقی ماند.
علائم و نشانه های مونیلتریکس ممکن است شامل موارد زیر باشد:
– Alopecia
– Abnormality of metabolism/homeostasis
– Nail dysplasia
– Nail dystrophy
– Perifollicular hyperkeratosis
و علائمی که غالبا در ۸۰ تا ۹۹ درصد کیس های مونیلتریکس وجود دارد:
– Abnormality of the eyebrow
– Abnormality of the eyelashes
– Abnormality of the nail
– Brittle hair
– Fine hair
– Follicular hyperkeratosis
– Hypotrichosis
– Patchy alopecia
– Slow-growing hair
اما شاید برای تعمیم اثر بخشی و سلامت درمان با ماینوکسیدیل نیاز به بررسی های بیشتری باشد .
✍ دکتر محمد بقایی
دکتر داروساز و پژوهشگر صنعت کازمتیک
