کلملت کلیدی: تیتانیوم فسفات, ترکیبات ضد آفتاب, تیتانیوم دی اکساید, فیلتر فیزیکی, پیگمنت آرایشی, کالر کازمتیک, خاصیت فوتوکاتالیتی, کرونولوژیکال, نور خورشید .
بیش از ۴۰ سال است تیتانیوم دی اکساید به عنوان یک فیلتر فیزیکی اشعه ماوراء بنفش و همچنین یک پیگمنت آرایشی در فرآورده های کازمتیک ، ضد آفتاب و کالر کازمتیک مصرف گسترده ایی دارد.
اما نمونه هایی از تیتانیوم دی اکساید بسته به مواد آن دارای خواص فوتوکاتالیتی هستند که سبب شکل گیری گونه های واکنش گر اکسیژن یا ROS می گردد. فتوکاتالیست‌ها معمولاً اکسیدهای جامد نیمه‌رسانا هستند که با جذب فتون‌ها یک جفت الکترون-حفره در آنها ایجاد می‌شود. این الکترون-حفره می‌توانند با مولکول‌های موجود در سطح ذرات واکنش دهند.
این گونه های واکنش گر اکسیژن هم می توانند موجب تخریب ترکیبات آلی محصولات کازمتیک گردند و هم قابلیت تخریب ترکیبات سبوم پوست را دارند و از طرف دیگر می توانند سبب بروز واکنش های التهابی و بروز سرخی در سطح پوست گردند.
بنابراین مدتهاست تمرکز پژوهشگران بر تولید و خلق نمونه ها و ترکیبات مشتق شده از تیتانیوم قرار گرفته است که دارای خاصیت فوتوکاتالیتی کمتری باشند یا به فکر یافتن راه حل هایی برای خنثی نمودن این اثرات در فرآروده های حاوی تیتانیوم دی اکساید ایجاد کننده ROS هستند.
همانگونه که مکررا در قبل گفته شد ، یکی از علل شناخته شده التهاب در هر دو مسیر کرونولوژیکال و پیری بیرونی شکل گیری گونه های واکنش گر اکسیژن (ROS) مى باشد. (ROS) شامل رادیکال آزاد هیدروکسیل ، ردایکال سوپراکساید، رادیکال نیتریک اسید و پروکسیل اسید مى باشد.
البته علاوه بر این هر نوع ماده شیمیایی که بتواند سریعا به رادیکال های آزاد تبدیل شوند مى تواند آغازگر التهاب باشد، موادی همانند هیدروژن پراکساید ، هیپوکلروس اسید و اکسیژن نوزاد از این دسته اند.
راه های متنوعی برای ساپرس نمودن واکنش های فوتوکاتالیتی در سطح تایتانیا (TiO2; titania) ارئه شده است از جمله استفاده از تیتانیوم دی اکساید آمورفوس که دارای عملکرد فوتوکاتالیتی کمتری از شکل کریستالی تیتانیوم دی اکساید است.
از طرف دیگر فعالیت فوتوکاتالیتی ممکن است با امتزاج با یونهای فلزی یا اصلاح سطح ترکیب نیز ساپرس گردد. در تحقیقات صورت گرفته توسط دکتر ماستوکورا و اونودا نشان داده شد، بکارگیری فسفات می تواند فعالیت فوتوکاتالیتی پیگمنت های حاوی تیتانیوم دی اکساید را ساپرس نماید.
به علاوه مطالعات دکتر اونودا و همکارنش نشان دادند که بکارگیری تیتانیوم فسفات آمورفوس به مراتب فعالیت فوتوکاتالیتی کمتری از تیتانیوم دی اکساید دارد و به علاوه قابلیت رطوبت رسانی به پوست را نیز دارا می باشد، اما آنها در تحقیقات خود میزان فاکتور محافظتی در برابر نور آفتاب یا SPF حاصل از بکارگیری این ماده را محاسبه ننمودند و به همین دلیل مشخص ننمودند که آیا تیتانیوم فسفات Ti2O2H(PO4)[(NH4)2PO4]2 می تواند یک فیلتر فیزیکی ضد آفتاب باشد یا خیر ؟
اما بر اساس تحقیقی که Lomonosov Moscow State University توسط دکتر ایرینا و همکارانش صورت گرفت و در ژورنال Crystals 2019, 9(7), 332 منتشر شد مشخص گردید این ماده هم از خاصیت فوتوکاتالیتی کمتری برخوردار است و هم SPF بیشتری نسبت به تیتانیوم دی اکساید ایجاد مى نماید.
مى دانیم Sun Protection Factor یا به صورت مخفف SPF یا همان فاکتور محافظتی در برابر نور آفتاب است. این فاکتور تنها بر اشعه UVB تمرکز داشته و بر این بخش از انرژی دریافتی از نور خورشید اشاره دارد. می دانیم انرژی UVB سبب سرخی ، آفتاب سوختگی بر روی پوست می گردد.
دکتر محمد بقایی
دکترداروساز و پژوهشگر صنعت کازمتیک
مشاور اداره کل فرآورده های آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو
