کلمات کلیدی : محصولات ارگانیک, محصولات کازمتیک, صنعت کازمتیک, فرآورده های آرایشی بهداشتی, امولسیفایر ارگانیک, فرآورده های گیاهی, مواد آلرژی زا, ماده حاوی فرآورده ارگانیک .
محصولات ارگانیک چیست؟
محصولات ارگانیک محصولاتی کشاورزی هستند که در تمام مراحل کاشت، داشت و برداشت با سیستم طبیعی هماهنگ بوده و در خاکی که از چند سال قبل هیچ‌گونه سموم دفع آفات گیاهی نظیر: علف کش‌ها، قارچ کش‌ها، مواد شیمیایی و فلزات سنگین در آن ها استفاده نشده و فقط با مواد طبیعی مانند کمپوست گیاهی تقویت می‌شود، رشد می‌کنند و در نهایت هیچ باقی ماندهای از این سموم در فرآورده ها مشاهده نمی شود.
شاید استفاده از مفهوم واژه ارگانیک به سالهای قبل برگردد. اولین بار در سال ۱۸۳۱ میلادی بود که واژه ارگانیک برای فرآورده های عاری از سموم و کود شیمیایی بکار گرفته شد. حال اگر برگردیم و نگاهی به صنعت کازمتیک داشته باشیم ، مشاهده می شود که امروزه بکارگیری ادعای غنی سازی فرآورده های آرایشی بهداشتی با استفاده از محصولات ارگانیک یا استفاده از مواد اولیه ارگانیک نسبتا فراگیر شده است و جایگاه خاصی را در سطح دنیا پیدا کرده است.
در حال حاضر سازمان غذا و دارو و محصولات آرایشی بهداشتی آمریکا (FDA) هنوز هیچ گونه تعریف خاصی از محصولات کازمتیک در قوانین و لوایح و آیین نامه های خود بکار نبرده است و از آن نیز استفاده نمی کند و بحث بکارگیری واژه ارگانیک را فقط مخصوص محصولات کشاورزی می داند.
در همین راستا محصولات ارگانیک به ۴ دسته تقسیم بندیی می شوند:
۱- محصولات “۱۰۰% ارگانیک” :
به محصولاتی گفته می شود که ۱۰۰% از مواد ارگانیک بدست آمده اند و هیچ گونه افزودنی غیر ارگانیکی در آن ها وجود ندارد. مانند روغن زیتونی که ۱۰۰% ارگانیک است و هیچ گونه افزودنی غیر ارگانیک دیگری به آن اضافه نشده است. در صنعت کازمتیک هم برخی روغن ها مورد استفاده قرار می گیرند مانند روغن های ماساژ که بدون هیچ گونه افزودنی هستند و یا هنگامی که ترکیبی از دو روغن ارگانیک هستند و هیچ ماده ی دیگه ای به آن اضافه نشود، که در این صورت جز مواد ۱۰۰% ارگانیک می باشند.
اگر محصولی ۱۰۰% ارگانیک باشد و توسط مواد ۱۰۰% ارگانیک غنی سازی شود این بدان معناست که به جز آب هیچ گونه ماده غیر ارگانیکی در آن وجود ندارد و این ماده کاملا ارگانیک است.
۲- محصولات ارگانیک:
محصولاتی که حاوی ۹۵% مواد ارگانیک باشد، می تواند به عنوان ارگانیک تلقی شوند و از ادعای ” ارگانیک” به آن دهیم.
۳- ساخته شده با مواد ارگانیک:
این دسته از فرآورده ها شامل موادی هستند که ۷۰٪ مواد موجود در آنها ارگانیک است و می توان ادعا کرد که با مواد ارگانیک غنی سازی شده است.
۴- اگر ماده ای زیر ۷۰% حاوی محصولات ارگانیک باشد چه تلقی می شود؟
این دسته از مواد بر اساس قانون FDA نمی تواند مفهوم ارگانیک داشته باشد و این کاملا واضح و مشخص است و در قوانین FDA ذکر شده و قابل رجوع است.
آیا محصولات۱۰۰% ارگانیک در صنعت کازمتیک وجود دارد؟
بله، ممکن است چند روغن ارگانیک را با هم مخلوط کنیم و همه روغنها ارگانیک باشند. در این صورت محصول نهایی ۱۰۰% ارگانیک است و چنین چیزی قابل پذیرش است. البته مواد ارگانیک ۹۵% و ۷۰% هم امکان پذیر است.
آیا میتوان کرم، لوسیون و شامپویی را ارائه داد که بتوان ادعا کرد ۱۰۰% ارگانیک است؟
بر اساس مقاله ایی که دوست گرامی من خانم جودی برلینگ از کمپانی معتبر ارگانیک مانیتور اخیرا به چاپ رسانده اند متاسفانه بسیاری از کمپانی ها تنها برای کسب درآمد بیشتر از عنوان ارگانیک ، گرین یا طبیعی استفاده می نمایند.
می دانیم که از منظر رسمی هیچ گونه امولسیفایر ارگانیک تایید شده ای در مارکت وجود ندارد بنابر این بکار بردن ادعای ١٠٠ درصد ارگانیک برای محصولات مراقبت از پوست نادرست است. متاسفانه بسیاری از کمپانی ها تنها با اضافه نمودن مقدار کمی از یک یا دو عصاره یا روغن عطری ارگانیک به فرمول خود از ادعای ارگانیک در لیبل یا تبلیغات خود استفاده می نمایند. اما کرم ، لوسیون و شامپو …اینجا شرایط دشوار و سخت خواهد شد.
زیرا فرآیند کرم سازی نیازمند بکارگیری چند ماده در کنار هم است و این فرآیند شامل دو بخش فاز آبی و فاز روغنی است. فاز آب و فاز روغن توسط ماده ای به نام امولسیفایر یا امولسیون کننده با یکدیگر امتزاج پیدا می کنند و امولسیون تشکیل می دهند. در حال حاضر که با هم صحبت می کنیم تقریبا می توانم بگویم که امولسیفایری که ۱۰۰% ارگانیک باشد وجود ندارد و اگر هم وجود داشته باشد بسیار بسیار گران قیمت است.
البته یکی از برندهای معروف دنیا در حال کار بروی کرم ها و لوسیونهایی است که ادعا می کند ۱۰۰% ارگانیک است. اما در کنار این موارد یک کرم و لوسیون نیاز به نگهدارنده، اسانس و امولینت های دیگر هم دارد.
پس اینکه یک محصولی از کرم، لوسیون و شامپو داشته باشیم که ۱۰۰% ارگانیک باشد در حال حاضر بسیار کم است. امولسیفایرها و سورفکتانتها در یک طبقه بندی قرار دارند در نتیجه اعطا، بکارگیری و ادعای ” ۱۰۰% ارگانیک” بروی لیبل محصولات کازمتیک کمی دور از واقعیت است. و شاید بهتر است بگوییم کاملا دور از واقعیت است. حتی بکار گیری ادعای ارگانیک یعنی محصولی که محتوی ۹۵% مواد ارگانیک باشد نیز جای سوال است. چون معمولا درصد امولسیفایر موجود در یک کرم و لوسیون بیشتر از ۵% است و ترکیبات ارگانیک مطمئنا کمتر از میزان ۹۵% را تشکیل خواهد داد.
آقای دکتر آیا اصلا و اصالتا بکارگیری مواد ارگانیک در محصولات کازمتیک و یا استفاده از ادعای ارگانیک ارزش دارد یا خیر؟
در جواب باید به چند نکته اشاره کنم.
* ارزش فرآورده کازمتیک برای افراد چگونه تعریف می شود؟
تعریف ارزش ممکن است خیلی متفاوت باشد، اما آن چیزی که به نظر می آید این است ، فرآورده کازمتیک زمانی برای مصرف کننده ارزش پیدا می کند که بتواند نیازهایش را برطرف کند. یعنی وقتی فرآورده کازمتیک نیاز یک مصرف کننده را برآورده کند محصول ارزشمند می شود و نقطه تلاقی نیاز و ارزشهای موجود در کالا منجر به خرید کالا می شود.
* آیا محصول کازمتیک ارگانیک نیاز خاصی را برای مصرف کننده در سطح پوست برآورده می کند یا خیر؟
خیر، در واقع چون محصول و مواد ارگانیک تنها منشا سالم دارند و از لحاظ کاربرد و بکارگیری در سطح پوست هیچ اتفاق خاصی برای مصرف کننده رخ نمی دهد. خیلی ها می گویند که نه این محصول عاری از مواد سمی و آفت کش ها است که باید به استحضار این عزیزان برسانیم هر ماده ای که می خواهد قابلیت بکارگیری در صنعت کازمتیک را بیابد و وارد فرآورده های کازمتیک شود باید مراحل متعدد تستهای سم شناسی و میکروبیولوژی و فیزیکو شیمیایی را بگذراند. بنابراین باید بدانیم که بکارگیری هر ماده اولیه در کازمتیک، منوط به عدم بیماری زایی و عدم ایجاد مشکل و آلرژی زایی است.
از آنجا که تستهای بسیار متعدد و دشواری در این رابطه وجود دارد و هیچ فرقی نمی کند که ماده ای که قرار است وارد فرآورده کازمتیک شود نیمه صنعتی است یا صنعتی، شیمیایی است یا گیاهی، و اگر گیاهی است ارگانیک است یا غیر ارگانیک ،تمام مقررات موجود بر آن حاکم است و باید عاری از فلزات سنگین، سموم و خیلی موارد دیگر باشد.
پس تفاوتی در مصرف محصولات کازمتیک ارگانیک و غیر ارگانیک برای مصرف کننده وجود ندارد. اما یک تفاوت عمده ارزشی وجود دارد شاید بنده به عنوان مصرف کننده تمایل داشته باشم که کره زمین به خطر نیافتد و در این شرایط از مصرف محصولات ارگانیک و بکارگیری ادعای ارگانیک حمایت میکنم ، این بحثی مجزاست و ربطی به ارزش فرآورده موجود بر روی سطح پوست من و شما ندارد.
در همین جا لازم است مطلب دیگری را عنوان کنم و آن این است که در کازمتیک تفاوتی در تست های ایمنی و ارزیابی سلامت و سم شناسی برای مواد اولیه شیمیایی و گیاهی وجود ندارد.
آیا فرآورده های گیاهی وجود دارند که موجب بروز آلرژی شوند؟
به وفور، در حدود ۱۰ سال گذشته در اروپا ۲۶ ماده گیاهی که در صنعت عطر و اسانس بکار می رفته اند بعنوان مواد آلرژی زا به دنیا معرفی شده اند که وجود آنها باعث حساسیت می شود.
حتما کسانی که دارند این مصاحبه را می خوانند تایید خواهند کرد در خانواده، فامیل، بستگان دور و نزدیک افرادی را دیده اند که وقتی به گیاهی دست زده اند شدیدا دچار آلرژی شده اند. حتی آلرژی هایی که گاهی نیز منجر به بستری در اورژانس بیمارستانها می شود. این را عرض کنم صرف این که ماده ای گیاهی باشد، دلیل بر سلامت آن ماده نیست و حتما باید برای ورود به کازمتیک تستهای مختلف را پشت سر بگذارد و بتواند مجوزهای لازم را دریافت کند.
اما نکته آخر:
وقتی کمی توجه نمایید در می یابید که اشتیاق به محصولات ارگانیک کازمتیک برآمده از صنعت غذاست و بخاطر فراگیر شدن در صنعت غذا امروزه شاهد ورود آن به صنعت کازمتیک هستیم و من به عنوان فردی که در این حوزه فعالیت دارم و دوستدار حفظ طبیعت هستم، خودم علاقه دارم که هر چه بیشتر فرآورده های ارگانیک وارد محصولات کازمتیک شوند. ولی با اصل اساسی رعایت اصول اخلاقی و ذکر و درج جمله ایی مهم که ” ماده حاوی فرآورده ارگانیک ” است و نه اینکه از ادعای ۱۰۰% ارگانیک و ارگانیک استفاده شود.
دکتر محمد بقایی
در مصاحبه ای با مجله ی پیام آرایشی و بهداشتی برتر در بهمن ۱۳۹۶
