کلمات کلیدی: فیتوملاتونین, فیتوشیمیایی, فیتو استم سل, فیتو هورمونها, توان آنتی اکسیدانى, عامل پیر پوستی, سلول های کراتینوسیت , بیومارکرهای پاتولوژی, صنعت درموکازمتیک .
مى دانیم در حال حاضر مواد فیتوشیمیایی متعدد و متنوعی در صنعت کازمتیک استفاده مى گردند و فیتو استم سل ها و فیتو هورمونها از این جمله اند. فیتوملاتونین نیز مى تواند یکی از این مواد باشد. فیتوملاتونین PM یک مشتق گیاهى است که تحت نام ان -استیل – ۵- متوکسی تریپتامین ( (N-acetyl‑۵-methoxy tryptamine) ) نیز شناخته مى شود، ماده ای که در گیاهان در شرایط آب و هوایی سخت ساخته مى شود.
این ماده در نقاط مختلف گیاه ار جمله برگها، ریشه ، میوه و دانه های آن وجود دارد. در حال حاضر PM از دو منظر در کانون توجه قرار دارد:
- کاربرد آن در کشاورزی
- مصرف آن در ارتقاء سلامت انسان
علاوه بر این مشخص شده است ملاتونین و فیتوملاتونین ( PM )دارای شباهت های ساختمانى و عملکردی نیز مى باشند. در میان این خواص مى توان به عملکرد آن به عنوان یک آنتی اکسیدان و جمع آوری کننده رادیکال های آزاد اشاره نمود. نتایج تحقیقات اخیر مشخص نموده است که دریافت خوراکى فیتوملاتونین در قالب مکمل های تغذیه ایی سبب افزایش توان آنتی اکسیدانى در بدن مى گردد.
آنتی اکسیدان ها بر علیه گونه های واکنش گر اکسیژن ROS که واسطه های مهم بیوشیمیایی دخیل در فرآیند پیری مى باشند عمل مى نمایند. در واقع مطالعات پیشین محققین به ما نشان داده است که ، تماس مداوم و طولانى مدت با ROS مى تواند سبب تحریک تخریب ساختار آنتی اکسیدانى طبیعی پوست شده و در نتیجه ملانوژنزیز ، شکل گیری چروک و پیر پوستی را رقم بزند.
مى دانیم فرایند پیر پوستی مى تواند از دو مسیر داخلی و خارجی و عوامل وابسته به آنها رخ دهد. عوامل خارجى یا بهتر است بگویم محیطی نیز شامل بیش تابش اشعه ماوراء بنفش ( که بیش از ٨٠ درصد عامل پیر پوستی است ) و آلودگى هوا مى باشند.
پیری داخلی پوست نیز به علت انباشت آسیب های اندوژنوز ناشی از شکل گیری و عملکرد دامنه دار و مداوم ROS که برای عملکرد های بیولوژیکى نیز در برخی از موارد حیاتی اند رخ مى دهد. بنابر این ROS در طی فرآیند متابولیسم طبیعی سلولی شکل مى گیرد و از طریق سیستم دفاع آنتی اکسیدانى موجود نیز دفع و خنثی مى گردد.
حال هر گونه بروز نقص و خلل در این سیستم دفاع آنتی اکسیدانى و برهم خوردن تعادل فی مابین شکل گیری و حذف ROS مى تواند سرآغاز آسیب هایی در سطح سلول باشد که توسط واکنش های رادیکال های آزاد رخ مى دهد. شکل گیری ROS عمدتا در سطح میتوکندری سلول ها بوده، پتانسیل غشای میتوکندری بواسطه تماس با اشعه ماوراء بنفش سبب شکل گیری رادیکال های آزاد مى گردد.
مطالعه جدیدی در سال ٢٠١٩ مشخص نموده است ، فیتوملاتونین ( PM ) دارای اثرات جمع آوری و خنثی کننده رادیکال های آزاد در سطح سلول های کراتینوسیت انسانى است و همچنین شکل گیری ROS حاصل از هر دو مسیر پیر پوستی داخلی و خارجی را مهار نمود و بخوبی مى تواند بر قابلیت آنها بر اعضای خانواده miR-29 مرتبط با پیری نیز تاثیر بگذارد.
microRNA ها یا به اختصار miRNA مولکولهای RNA کوتاهی با طول ۱۹ تا ۲۳ نوکلیٔوتید هستند که از طریق کنترل بیان ژن های مختلف به عنوان تنظیم کننده های اصلی گستره وسیعی از فرآیندهای بیولوژیکی شامل تکامل اولیه، تمایز سلولی، تکثیر و آپوپتوز عمل می کنند.
بنابراین تغییر بیان miRNA ها نقش مهمی را در بروز بیماری های مختلف از جمله سرطان ایفا می کند و لذا به عنوان بیومارکرهای پاتولوژی بخصوص سرطان نیز معرفی شده اند. نقش miRNA در فرآیند پیری با مبحث استرس های اکسیداتیو تجمیع شده و معنا مى یابد.
خانواده hsa-mir-29 شامل miR-29a، miR-29bو miR-29c می‌باشد که در این بین نقش فیزیولوژیک خانواده hsa-miR-29 در کنترل ماتریکس اکستراسلولار و پیری نیز جالب توجه مى باشد.
بررسی ها نشان داده است فیتوملاتونین سبب افزایش hsa-miR-29a-3p به عنوان یکی از عوامل تنظیم کننده پروسه پیری مى گردد. فرایندهای فیزیولوژیکال که بر فعالیت میتوکندریایی موثر نیز مى توانند سبب اثر هم افزا بر ROS داخل سلولی intROS و پیری سلولی گردند.
بررسی ها نشان داده است فیتوملاتونین به نحو قابل ملاحظه ایی سبب کاهش شکل گیری intROS مى گردد و لذا مى تواند در جلوگیری از پیری سلولی موثر باشد. ملاتونین هورمونی مشهور و از قبل شناخته شده ایست که در هر دو گونه جانوری و گیاهی یافت مى گردد. ماده ایی که دارای ساختمانى مشابه بوده و در گونه گیاهی خود تحت نام فیتو ملاتونین شناخته مى شود.
لذا فیتوملاتونین با توجه به اثرات متنوعی که بر بیولوژی کراتینوسیت های انسانی از ادامه حیات سلولی تا اثرات محافظتی در برابر آسیب های اکسیداتیو ناشی از حملات Ros ،کاهش شکل گیری آنها و خاصیت جمع آوری رادیکال های آزاد دارند، مى توانند یکی از مواد موثره مناسب برای بکارگیری در صنعت درموکازمتیک باشد.
