کلمات کلیدی: ابریشم ایرانی, میموزا, فرمولاسیون محصولات کازمتیک, شب خسب, درخت ابریشم صورتی, طب سنتی, کوئرستین, کوئرسیتین, آفزلین, ساپونین ملاتونین .
شَب‌خُسب با نام علمی: Albizia julibrissin درختی است که بطور خودرو در محلهای آفتابی کنار تپه‌ها و رودخانه‌ها می‌روید. شب خسب را به نام های ابریشم ایرانی Persian silk tree یا درخت ابریشم صورتی Pink silk tree نیز می شناسند. این درخت بیشتر در شمال کشور می‌روید. لازم به ذکر است گونه‌ای دیگر از این خانواده با نام علمی (Albizzia lebbeck) در جنوب ایران می‌روید و درخت گل ابریشم نام دارد.
شب خسب درختی پهن‌برگ از تیره نخودیان است. نام ژاپنی آن نمونوکی نیز به معنی خوابنده است ولی در زبان انگلیسی به آن درخت ابریشم گفته می‌شود. این درخت در استان مازندران، با نام محلی «بیوَلی» شناخته می‌شود. ارتفاع این درخت به ۵ الی ۱۶متر و به نحو وسیعی به صورت یک گیاه زینتی کشت می گردد و به علت بوی نکتار شیرینی که از خود ساطع می نماید مورد علاقه و تجمع زنبور عسل و پروانه هاست.
در برخی از کشورها درخت ابریشم ایرانی سمبلی از شادی است و عقیده بر این است اگر در نزدیکی یا حیاط منزلی کاشته شود موجبات شادی خانواده و زوجین را فراهم خواهد نود. از این گیاه در طب سنتی چین استفاده های فراوانی می گردد و در جهت بهبود سلامت و ریلکسیشن روح و بدن استفاده می گردد.
آنالیز فیتوشیمیایی عصاره ابریشم ایرانی مشخص نموده است که حاوی کوئرستین، کوئرسیتین و آفزلین و ساپونین است. که دارای اثرات بسیار قوی جمع آوری کننده رادیکال های آزاد و اثرات شبه SOD می باشند، می دانیم که سوپر اکسید دسموتاز ، سوپر اکسید را از بین می برد و فضای خارج سلولی در برابر آنیون سوپر اکسید توسط سوپر اکسید دسموتاز خارج سلولی حفاظت می شود و در نتیجه این عصاره دارای اثرات ضد التهابی و ضد آنتی اکسیدانی است.
این گیاه به صورت Bark Extract Albizia julibrissin یا میموزا mimosa در مارکت عرضه می گردد.
البته لازم به ذکر است فتی اسید آزاد موجود (۲٫۵۴%) در روغن دانه های میموزا ، بیش تر از دانه های سویا (۰٫۸۶%) می باشد. البته میزان روغن و رطوبت موجود در این دانه ها به ترتیب ۱۰٫۵ % و ۱٫۵۶ درصد است و فتی اسید اولیه در این دانه ها لینولئیک اسید (۵۸٫۵۸%) و سپس پالمتیک اسید با ۱۳٫۸۶% و اولئیک اسید با ۱۰٫۴۷% است.
البته برخی از تحقیقات نیز اعلام داشته اند که عصاره این گیاه میموزا از سلول های پوستی توسط ساخت ملاتونین محافظت می نماید و سبب بهبود تنفس و حذف گلایکونهای توکسیک از پوست، افزایش انرژی سلولی و کاهش شکل گیری پیگمان های وابسته به پیری می گردند.
نمونه ایی از حضور این ماده در فرمولاسیون محصولات کازمتیک :
Purified Water (Eau), Di-Ppg-2 Myreth-10 Adipate, Albizia Julibrissin Bark Extract (2% Am Formula 4% Pm Formula), Glycerin, Cetearyl Alcohol, Dicetyl Phosphate, Ceteth-10 Phosphate, Diethylene Glycol Monoethyl Ether, Cyclopentasiloxane, [more]Cyclohexasiloxane, Cetearyl Alcohol, Steareth-10, Phenoxyethanol, Steareth-2, Carbomer, Potassium Sorbate, Sodium Hydroxide
دکتر محمد بقایی
دکترداروساز و پژوهشگر صنعت کازمتیک
مشاور اداره کل فرآورده های آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو
