هزاران ماده شیمیایی با ریسک بالا در دسترس کودکان

کلمات کلیدی: ماده شیمیایی, ریسک بالا, دسترس کودکان, فرمالدهید, سدیم بورات, خمیرهای بازی, مواد شوینده, آلرژی های تماسی, مواد تشکیل دهنده اسباب بازی, سیستم هورمونی, گیرنده های پروژسترونی .

کودکان ما هر روزه در معرض هزاران نوع ماده شیمیایی قرار دارند، از فرمالدهید موجود در منسوجات گرفته تا سدیم بورات موجود در انواعی از خمیرهای بازی که هر روزه در دسترس آنها قرار دارند و می تواند آغازگر واکنش های حساسیتی ، بروز کهیر ، خارش ، التهابت پوستی و دیگر مشکلات پوستی باشند.

اما متاسفانه اطلاعات مناسبی در این باره نه در اختیار والدین و عموم جامعه قرار دارد و نه اینکه مورد مداقه و توجه ویژه متخصصین و پزشکان است. اخیرا در کنگره درماتولوژی ۲۰۱۹ ضمن اشاره به این موضوع تذکرات مهمی در این زمینه مطرح گردید تا پزشکان در زمان برخورد با این نوع از واکنش های پوستی در کودکان توجه ویژه ایی نیز به احتمال بروز مسمومیت و آلرژی از جانب این نوع از وسایل بازی یا دیگر اسباب در دسترس داشته باشند.

متاسفانه بر اساس گزارش اعلام شده در این کنگره مشخص شده است نوعی تاتو موقت که مستقیما در مارکت محصولات کودکان به فروش می رسد نیز موجب ایجاد مشکلات پوستی پایدار و دائمی در کودکان شده است.

متاسفانه امکان یافتن اطلاعاتی در زمینه مواد شیمیایی و یا خطرناک موجود در این حوزه در منابع علمی و معتبر وجود ندارد و کل اطلاعات موجود در این زمینه محدود به گزارشات معدودی است که به صورتی کاملا موردی در اروپا و امریکا صورت پذیرفته است.

البته لازم به ذکر است خطر تماس و مسمومیت با مواد شیمیایی خطرناک تنها به وسایل بازی و در دسترس آنها به صورت معمول محدود نمی شود و در بسیاری از موارد کودکان به علت تشابه شکلی ظرف برخی از مواد شوینده یا مواد پاک کننده با برخی از محصولات خوراکی یا آشامیدنی نیز ممکن است اقدام به نوشیدن آنها نموده ناخودآگاه در معرض خطر قرار گیرند.

در برخی از موارد حساسیت هایی نیز به مواد تشکیل دهنده بانداژ های چسب دار همانند مچ بندها یا هد بند هایی که بر خود نقشی از تصاویر کارتونی را نیز دارا می باشند هم دیده شده است. متاسفانه بر اساس تحقیقات صورت گرفته مشخص شده است میزان ماده شیمیایی بور (Boron) موجود در برخی از خمیر های بازی در اروپا به مراتب بیشتر از حد مجاز آن بوده است. می دانیم که میزان بیش از حد مجاز این ماده سبب بروز سوختگی ، تهوع و حتی نازایی می گردد.

بر اساس مقاله منتشره از سوی Sharon Jacob, MD, from Loma Linda University in California مشخص شده است موارد متعددی از آلرژی های تماسی بوجود آمده در منازل نیز به دلیل استفاده از مواد نا مناسب برای پوست و مواد صنعتی گزارش شده است.

متخصصین و پژوهشگران معتقدند به دلیل عدم وجود اطلاعات کافی از نوع مواد بکار رفته در این نوع وسایل و احتمال آزاد سازی مواد شیمایی خطرناک از سوی آنها و ورود مواد شیمیایی به محیط زندگی ما ، ممکن است کودکان در معرض خطر های جدی ایی قرار گیرند. خطراتی همانند آسم ، کانسر و آلرژی های تماسی … از این دست هستند.

به هر حال به دلیل عدم اعلام مواد تشکیل دهنده اسباب بازی و حتی برخی دیگر از مواد در دسترس، آگاهی کاملی از مواد شیمیایی تشکیل دهنده این محصولات و در نتیجه درمان موارد احتمالی ناشی از مسمومیت بسیار سخت و دشوار است. در کنار همه این دلواپسی ها باید موضوع تاثیرگذاری برخی از این مواد شیمیایی بر سیستم هورمونی همانند سیستم های هورمونی جنسی همانند گیرنده های پروژسترونی نیز از دغدغه های جدید پژوهشگران است.

توصیه می شود از خریداری و در دسترس قرار دادن اسباب بازی های بی نام و نشان و دارای رنگهای نامتعارف برای کودکانمان بپرهیزیم و به علاوه در صورت بروز هر گونه مشکلی ضمن مراجعه به پزشک معالج موضوع اسباب بازی را نیز به اطلاع او رسانده و از دسترسی مجدد آن خود داری نمائیم.

دکتر محمد بقایی
دکترداروساز و پژوهشگر صنعت کازمتیک
مشاور اداره کل فرآورده های آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو