کلمات کلیدی : جانبازان و معلولین ، ضایعات نخاعی ، مشکلات پوستی ، زخم بستر ، بیماران ضایعات نخاعی ، مشکل انتقال خون در پوست ، ضایعات پوستی ، انتقال مواد مغذی به پوست، معاینه و بررسی پوست ، التهاب شدید .

جانبازان و معلولین دارای ضایعات نخاعی ، به علت تغییراتی که در حس و حرکتشان پس از جراحات و آسیب رخ داده ممکن است در خطر بروز مشکلات پوستی باشند.

مشکلاتی همانند زخمهای ناشی از فشار ، که گاهی تحت نام زخم بستر نیز شناخته می شود. زمانیکه فرد برای مدت زمان طولانی به صورت درازکش یا نشسته باقی می ماند و بدون کمک شخص دیگری قادر به حرکت نیست معمولا این مشکل بیشتر رخ دهد.

همچنین ممکن است در مواقعی که شخص قادر به حس اجرام تیز یا گرم که موجب ایجاد زخم یا سوختگی می گردند نباشد نیز رخ می دهد.

پوست این عزیزان کما فی السابق همانند زمانیکه جراحاتی به آنان وارد نشده بود به عملکرد خود ادامه می دهد . بزرگترین تغییر و اتفاقی که در افراد دارای ضایعات نخاعی رخ می دهد این است که بیماران ضایعات نخاعی نمی توانند از پوست خود در برابر جراحات و آسیب های وارده محافظت نمایند.

قبل از بروز جراحت ، توانایی حس درد از بدو تولد با باقی ماندن در یک وضعیت ثابت به مدتی طولانی به عنوان یک خصیصه طبیعی شناخته می شود. بعد از جراحت ، باقی ماندن در یک وضعیت ثابت برای مدت زمان طولانی می تواند سبب بروز مشکل انتقال خون در پوست گردد. اگر خون رسانی به علت عدم تغییر وضعیت فیزیکی دچار مشکل گردد، پوست می تواند دچار آسیب شده و درد ایجاد شود.

در چنین شرایطی ، افراد با حس لمس طبیعی ، با تغییر وضعیت خود مشکل را برطرف می نماید. اما فرد دچار ضایعات نخاعی به دلیل از دست دادن حس درد و مشکل در ایجاد تغییر وضعیت نمی تواند جریان خون مناسبی در ناحیه مورد نظر داشته باشد و همین امر موجب ایجاد زخم می گردد.

با دانستن این امر و ایجاد تغییر در وضعیت های فیزیکی به صورت مرتب و هوشیارانه می توان به پیشگیری از ایجاد ضایعات پوستی کمک نمود.

لذا توصیه می نماییم در اجرای مراقبت های پوستی لازم با ما همراه شوید :

می دانیم پوست ارگان بسیار مهمی است و از مهمترین وظایف آن دریافت و احساس محرک های خارجی از جمله :

• احساس فشار
• احساس دما
• احساس درد می باشد.

پوست دارای چندین لایه بافتی است که بدن ما را می پوشاند. برخی از بافتها دارای مویرگی های باریکی هستند که نقش اکسیژن رسانی و انتقال مواد مغذی به پوست را بر عهده دارند . پوست همچنین دارای پایانه های عصبی است که کارشان انتقال پیام های عصبی از نقاط مختلف بدن به مغز است و این اعصاب سبب آگاهی فرد از احساس درد و حرارت می گردند.

اعصاب دیگری نیز وجود دارند که نقششان انتقال اطلاعات درباره چگونگی وضعیت قرار گیری بازوها ، پاها … در نقاط مختلف بدن است.

مراقبتهای پوستی

• برای داشتن پوست سالم باید آن را مرتبا با روغن های طبیعی همانند زیتون یا بادام چرب نمود و ماساژ داد .

• به علاوه باید رژیم غذای متعادل، بهداشت شخصی خوب ، چکاب و بررسی های منظم و بر طرف نمودن فشار های فیزیکی روزانه را مد نظر قرار داد .

• انجام بررسی های مرتب موضعی و بر طرف نمودن فشار های موجود سبب تضمین خونرسانی مناسب و ارتقای سلامت پوست می گردد .

توصیه های بهداشتی

• پوست فرد باید خشک و تمیز باشد . پوستی که به دلایل مختلف از جمله ادرار ، عرق … مرطوب است بیشتر مستعد آسیب می باشد.

• پس از استحمام پوست را با حوله پیچ نمودن خشک نمایید و از مالش های سخت جدا خودداری نمایید . استفاده از حوله بسیار نرم توصیه می گردد.

• از بکار گیری هر گونه فرآورده ماساژی حاوی الکل بر روی پوست خودداری کنید زیرا می تواند موجب بروز آسیب گردد.

• با احساس هر گونه خشکی در سطح پوست سریعا از یک مرطوب کننده مناسب استفاده نمایید.

توصیه های تغذیه ایی

• سعی کنید تغذیه ایی سالم داشته باشید . پروتئین ، ویتامین و آهن نقش مهمی در سلامت این بیماران دارد.

• حداقل 6 لیوان آب یا مایعات در روز مصرف گردد.

• پوره یا ساطوری نمودن مواد ارزش غذایی آنها را تغییر نمی دهد ، حتی گاهی اوقات انتقال مواد از طریق تیوپ های مخصوص نیز راه انتخابی خوبی برای انتقال مواد غذایی است.

معاینه و بررسی پوست

• لازم است تا به صورت مرتب ، برای تشخیص سریع هر گونه نقطه آغازین ایجاد زخم ، پوست مورد بررسی قرار گیرد.

• اگر فرد از هوشیاری برخوردار است بهترین مرجع برای سلامت پوستش خود فرد است و اگر قرار است فرد دیگری در تشخیص سلامت پوست کمکی بنماید باید اطلاعات کافی داشته باشد.

• بررسی پوست باید در تمامی نواحی بدن صورت پذیرد بخصوص مناطق دارای استخوان و این عمل باید حداقل دو بار در روز صبح و عصر یا در زمان تغییر وضعیت صورت پذیرد.

• اگر فرد شخصا مبادرت به بررسی پوست می نماید بهتر است از یک آینه دستی مناسب برای رویت نقاط پنهان از دید مستقیم استفاده نماید .

• اگر در نقطه ایی از بدن زخمی وجود داشته باشد که ترمیم شده است نسبت به آن منطقه بسیار حساس باشید زیرا هر زخمی به راحتی قابلیت برگشت دارد.

• مراقب هر نوع سرخی ، تاول یا خارش بر روی پوست باشید. اگر نقطه سرخی یافتید با پشت دستتان آن را لمس نمائید تا گرمای آن را تشخیص دهید . گرما علامت التهاب شدید است و نیازمند مراجعه به پزشک می باشد.

• نواحی تناسلی را نیز مورد بررسی قرار دهید مردان ممکن است در نواحی تناسلی دچار زخمهای شدید گردند.

✍ دکتر طیبه عباسیون                                      ✍ دكتر محمد بقايي

متخصص بيماريهاي مغز و اعصاب                  دکتر داروساز و پژوهشگر صنعت كازمتيک

Edited by Artan Akheri