کازمتیک ، فیتو فارماکولوژی ، فیتو استروژنها ، پیر پوستی

کلمات کلیدی : کازمتیک, فیتو فارماکولوژی, فیتو استروژنها, پیر پوستی, ایمونوهیستوکیمیکال, کلاژن, استروژن تراپی, جنستئین, رسپتور استروژن, فاز آناژن, اندوکرینولوژی .

هرچند در دهه سی میلادی دانشمند روسی David Macht برای اولین بار از کلمه فیتو فارماکولوژی برای معرفی فیلد خاصی از مطالعات تحت عنوان مطالعه اثر داروها بر گیاهان استفاده نمود ولی پس از آن این عنوان برای معرفی شاخه ایی از علم که به بررسی مواد مستخرجه از گیاهان و اثرات آنها بر انسان و موجودات زنده می پردازد استفاده می گردد.

می دانیم پوست سطحی ترین و بزرگترین ارگان بدن انسان است و همانند دیگر ارگانهای بدن پیری پوست بر روی خواص ساختمانی ،عملکردی آن و همچنین سایکولوژی انسان تاثیر می گذارد.

علل پیری ، درمانهای مورد قبول و اقداماتی در جهت بازگرداندن علائم پیری و جلوگیری از آن از امور مورد علاقه سالمندان ، جوانان و محققان است. همانگونه که می دانیم تئوری های متعددی برای پیر پوستی مطرح شده است.

کاهش سطح استروژن( استرادیول، استریول و استرون) در گردش خون به عنوان یکی از عوامل اصلی تاثیر گذار بر پیر پوستی معرفی شده است. در پوستی نرمال استروژن اثراتش را با تاثیر بر رسپتورهای استروژنی در پوست اعمال می نماید. استروژن ها پوست را با حفظ موکو پلی ساکارید اسید و هیالورنویک اسید مرطوبت نگه می دارند.

استروژنها همچنین موجب تاثیر بر عملکرد طبیعی سلولی کراتینوسیتها و فیبروبلاستهای واقع شده در لایه های اپی درمیس و درمیس می گردند. استروژنها دارای اثرات اثبات شده ایی نیز بر روی موی سر می باشند از جمله در مطالعه ایی مشخص شده است استرادیول سبب طولانی تر شدن فار آناژن چرخه حیات فولیکول مو میشود ، اتفاقی که در طی دوران بارداری رخ می دهد و در نتیجه تعداد موهای حاضر در فاز آناژن افزایش یافته و کف سر پرتر نمایان می گردد.

خواص پوست انسان با افزایش سن تغییرات مشهودی می یابد واز جمله این تغییرات کاهش تعداد رسپتورهای استروژنی در پوست است.

تحقیقات ایمونو هیستوکیمیکال اخیر نشان می دهد ، در حالیکه تفاوتی در بیان رسپتورهای استروژن آلفا و بتا در پوست مردان و خانمها وجود ندارد ، بیان رسپتور بتا به نحو چشمگیری از سن ٧٠ سال به بالا در اپی درمیس کاهش می یابد. این تغییرات همچنین شامل ؛ افزایش خشکی ، کاهش الاستیسیته و درخشندگی آن است.

[su_quote]علاوه بر این سرعت جریان انتقال خون به پوست نیز در زمان کاهش سطح استروژن در خانمهای یائسه کاهش می یابد. و جالب است بدانیم علائم پیر پوستی در خانمهای یائسه پس از دریافت استروژن تراپی جایگزین بهبود می یابد. همچنین دیده شده است در پایان درمان میزان کلاژن تیپ ٣ همزمان با افزایش تعداد فیبرهای کلاژن افزایش قابل ملاحظه ایی می یابد.[/su_quote]

اما به هر حال استفاده از استروژن خوراکی یا موضعی به منظور کاهش علائم پیر پوستی باید توسط متخصصینی صورت پذیرد که توجه خاصی به اندوکرینولوژی داشته باشند تا از بروز عوارض جانبی خطرناک این داروها جلوگیری گردد. بر اساس اطلاعات موجود بکارگیری استروژنها ممکن است موجب افزایش احتمال بروز سرطان پستان و بیماری های عروقی گردد. مطالعات بیانگر این امر است که استروژن تراپی موجب افزایش ریسک بروز سرطان پستان تا ١ الی ٢ درصد در سال می گردد.

چنین یافته هایی محققین را به سوی تحقیق بیشتر بر روی جایگزین های طبیعی ایی برای بازسازی و جوانسازی پوست بدون افزایش ریسک ایجاد تومورهای حساس به استروژن رهنمون می سازد. فیتواستروژنها ترکیباتی مشتق شده از گیاهانند که دارای اثرات بیولوژیکی همسان و مشابه استروژن بوده و به عنوان عوامل جایگزین استروژن تراپی مصرف می گردند. مکانیسم اثر فیتواستروژنها بر پایه شباهت ساختمانی شان به ١٧ بتا استرادیول ، هورمون جنسی طبیعی است. این ترکیبات به هر دو شکل رسپتور استروژن یعنی بتا و آلفا متصل می گردند.

جنستئین فیتو استروژنی شناخته شده

یکی از فیتو استروژنهای معروف در صنعت کازمتیک جنستئین است. Genistein ، مشتق ایزوفلاونی و فیتو استروژنی از دانه های سویا است. جنستئین تمایل بیشتری برای اتصال به رسپتور بتا استروژن دارد و به مراتب با شدت بیشتری به رسپتور بتا اتصال می یابد ، اتصالی که در نتیجه آن پاسخ استروژنی رخ می دهد.

تحقیقات نشان داده است که جنستئین در بین ایزوفلاونها بهترین اتصال را به رسپتور استروژن دارد. فیتو استروژنها همچنین دارای عملکردهای متعدد بیولوژیکی دیگر با مکانیسمهای مختلفی همچون اثرات آنتی اکسیدانی، ضد اشعه یو وی مسبب آسیبهای پوستی و آنتی ملانوژنزیز هستند.

این خواص بایولوژیکال ممکن است در درمان ضد پیر پوستی بکار آیند. برخی از مقالات اثبات نموده اند که فیتواستروژنها نقش مهمی را به عنوان یک عامل ضد پیر پوستی در تحقیقات in vivo دارند.

در بازگشت به ماده جنستئین می بینیم که این که این ماده دارای اثرات Antineoplastic نیز می باشد. جنستئین با اتصال خود به رسپتور های موجود موجب مهار protein-tyrosine kinase شده که این عامل موجب قطع انتقال سیگنال و مهار بروز تمایز سلولی می گردد. Genistein دارای خواص آنتی اکسیدانی ، Antiangiogenic و ایمنوساپرسیو می باشد. این ماده یک تقویت کننده قوی کلاژن بوده و همچنین از تخریب کلاژن توسط کلاژن متالوپروتئیناز (MMPs) نیز ممانعت می نماید.

جنستئین علاوه بر اثرات فیتو استروژنی ،سبب افزایش ضخامت ، انعطاف پذیری و سفتی پوست می گردد. جنستئین سبب افزایش سرعت لیپولیز توسط مهار پرولیفراسیون ، پری ادیپوسایتها نیز می شود لذا میتواند در محصولات آنتی سلولیت نیز بکار رود. .جنستئین همچنین سبب بهبود سطح واسکولاریزیشن ( عروق سازی) در پوست خانمهای یائسه نیز گردیده است. تحقیقات بر روی فیتواستروژنهای جدید و قدیمی موجود همچنان ادامه دارد و صنعت کازمتیک هر روزه شاهد معرفی فیتواستروژنی جدید یا اعلام خواص متنوع و جدیدی از مواد موجود از قبل است./. ₰

✍ دکتر محمد بقایی

دکترداروساز و پژوهشگر صنعت کازمتیک