کلمات کلیدی : بثورات شبه آکنه ای, ابتلا به عفونت, پاپولوپوستولر مزمن, آکنه های ولگاریس, ایجاد فولیکولیت, فلور طبیعی پوست, باسیل های گرم منفی, سفلیس ثانویه .
بیماری های عفونی و ابتلا به عفونت اختلالاتی هستند که به وسیله میکروارگانیسمهای زنده ای مانند باکتری ها ، ویروس ها ، قارچ ها و انگل ها ایجاد می گردند. باید بدانیم ، عفونت های مختلف نیز ممکن است الگوهای شبه آکنه از خود نشان دهند یعنی منجر به بروز تظاهراتی پوستی و بثورات شبه آکنه ای گردند.
یکی از این درگیری های عفونی ، فولیکولیت های گرم منفی است که به صورت نوعی جوش پاپولوپوستولر مزمن دیده می شود. این نوع از فولیکولیت ممکن است ناشی از عوارض درمان دراز مدت با آنتی بیوتیک های خوراکی جهت آکنه های ولگاریس و روزاسه باشند، باکتری های مختلفی (به غیر از استافیلوکوک) در این رابطه نقش دارند.
استفاده از آنتی بیوتیک ها مانند دسته تتراسایکلین، می تواند فلور طبیعی پوست را تغییر داده و باعث رشد ارگانیسم های گرم منفی در مجراهای بینی شود. این ارگانیسم های گرم منفی معمولا در سطح پوست لب بالایی، چانه، و خط چانه پراکنده شده و باعث ایجاد فولیکولیت می شوند.
رشد پاپول و پوستول ها باعث رشد باسیل های گرم منفی و میله های گرم منفی، مانند گونه های اشرشیا کولی Escherichia coli و کلبسیلا Klebsiella، انتروباکتر Enterobacter ، پروتئوس Proteus می گردد. در این موارد معمولا بیمارانی با شیوع ناگهانی آکنه علیرغم بدون تغییر بودن درمان یا بیمارانی که نسبت به درمان های سنتی واکنش نمی دهند دیده می شوند. ایزوترتینوئین به عنوان درمان استاندارد در این موارد در نظر گرفته می شود.
فولیکولیتیس پیتروسپوروم
یا مالاسزیا فولیکولیتیس Pityrosporum folliculitis نوع دیگری از فولیکولیت های عفونی هستند که احتمالا ناشی از نوعی واکنش میزبان به مخمر مالاسزیا فورفورا Malassezia furfur ، که قبلا با نام پیتروسپوروم اوال Pityrosporum ovale خوانده میشد، هستند.
این مخمر نوعی ارگانیسم کومنسال (همزیست) طبیعی پوستی انسان است. فولیکولیتیس پیتروسپوروم اغلب روی بینی و اندام های فوقانی و در سنین پایانی بلوغ و اوایل بزرگسالی مشاهده می شود. برخلاف آکنه ولگاریس ، این ضایعه خارش دار بوده و در آن کومدون ها دیده نمی شود، و به جای آنتی بیوتیک به درمان های ضد قارچ متداول پاسخ می دهد.
تشخیص اغلب بالینی است، گرچه مخمر و هیف در نمونه های زنده بافتی در گستره وسیع روزنه های فولیکولی به همراه مواد کراتینی دیده می شوند و گاها، پارگی دیواره فولیکولی نیز رخ می دهد. بیماران ممکن است با درمان های موضعی “بر جای مان” leave-on ، شستشو دهنده، یا درمان های ضد قارچی سیستماتیک درمان شوند.
فولیکولیت پوستولار ائوزینوفیلیکی (EPF) Eosinophilic pustular folliculitis بیماری با منشا ناشناخته است، که نوعی بیش حساسیت آلرژیک تصور می شود. این بیماری به صورت جوش های مکرر خارشی پاپولوپوستولار بر روی صورت، بینی، و اندام ها بروز می کند.
چه بیماری های عفونی که می توانند منجر به بثورات شبه آکنه ای شوند؟
در سفلیس ثانویه، نودول ها و پاپول پوستولارهای، برخی دلمه بسته ممکن است روی صورت، بینی، و اندام ها رخ دهند. عامل ایجاد کننده آن – spirochete, Treponema pallidum – به راحتی در نمونه های زنده با لک های Warthin-Starry قابل مشاهده است. به علاوه، آزمایشات سرم شناسی و وجود اسپیروکت ها در میکروسکوپ زمینه تاریک می تواند موجب تشخیص گردد.
عفونت های قارچی، نیز ممکن است به صورت ندول ها و پاپول های پوستی خود را نشان دهند که ایجاد زخم و دلمه می کنند. اسپوروتریکوز شنکی Sporothrix schenckii ، عامل ایجاد کننده اسپروتریکوز، اغلب نوعی واکنش جلدی لنفاوی ایجاد می کند، ولی می تواند جوش های موضعی ثابت و مزمن پاپول نودالی را نیز در صورت ایجاد کند. این ارگانیسم می تواند به وسیله اسمیر خونی محیطی، و کشت قارچی به صورت هیستولوژی نمایش داده شود.
کوکسیدیوئیدومایکوزیس جلدی Cutaneous occidioidomycosis معمولا به وسیله استنشاق و انتشار Coccidioides immitis ایجاد می شود، و به ندرت به وسیله تلقیح اولیه رخ می دهد و به صورت پاپول پوستول، نودول، یا پلاک ظهور می کند که نهایتا می تواند منجر به زخم و دلمه گردد.
به هر حال نکته مهم و حائز اهمیت در مراجعه بیماران با بثورات آکنه ای یا بثورات شبه آکنه ای بررسی دقیق تمامی شواهد و نشانه های موجود در ضایعه به همراه بررسی های تکمیلی پاراکلینیکی لازم است تا با تشخیص صحیح ، درمانی درخور برای بیمار انتخاب گردد.
دکتر محمد بقایی
