کلمات کلیدی: اثرات واکنش هورمونی, استرس, پوست انسان, سیستم هورمونی, سیستم اندوکرین, ترشح آندرنالین, عفونتهای باکتریایی, علائم سوریاتیک, کورتیزول, عفونت های پوستی .
کروتیزول شاخص ترین هورمون شناخته شده استرس است و ما تاثیر هورمون استرس را بر روی سلامت پوست و مو قبلا مورد بررسی قرار داده ایم و حال بررسی اثرات ناشی از واکنش هورمونی استرس بر پوست نگاهی گذرا خواهیم داشت.
استرس عاملی برای فعال سازی سیستم هورمونی
سیستم اندوکرین بدن انسان با آزادسازی نوروترانسمیتورها ، هورمون ها و سایتوکینها به داخل جریان خون در برابر استرس واکنش نشان مى دهد. همانگونه که شاید همگان تجربه کرده باشیم و مى دانیم ترشح آدرنالین در زمان پریدن از چتر نجات یا موقعیت هایی مشابه افزایش مى یابد. چنین استرس های حادی اثرات مثبتی داشته و سیستم ایمنى را فعال مى نماید.
اگر استرس طولانی مدت و مزمن باشد که اغلب با علل فیزیولوژیکى همراه است از طرف دیگر این عمل موجب ضعف سیستم ایمنى شده و بیش از پیش سبب بیماری مى گردد. با بازگشت به پوست در مى یابیم ترجمه آثار استرس همانا گسترش بیشتر عفونتهای باکتریایی و ویروسی ( تبخال) در سطح پوست ، اگزما، افزایش علائم سوریاتیک و در مجموع افزایش حساسیت پوست و بروز التهاب و سرخی است.
به زبانی ساده مى توان واکنش هورمونی به استرس را به صورت خلاصه به شرح زیر بیان نمود:
١- در ابتدا هیپوتالاموس تحریک شده و سبب ترشح هورمون کورتیکوتروپین ریلیزینگ CRH مى گردد.
٢- مى دانیم اغلب به دنبال کاهش سطح گلوکوکورتیکوئیدها یا افزایش نیاز بدن در مواردی مانند استرس به دنبال افزایش ترشح هورمون هیپوتالاموسی هورمون آزادکننده کورتیکوتروپین ( CRH) هورمون آدرنوکورتیکوتروپین (ACTH) از بخش قدامی هیپوفیز آزاد می‌شود. پس CRH سپس سبب تحریک غدد هیپوفیز به ترشح هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک ACTH شده که سبب آغاز ترشح سریع کورتیزول ، گلوکوکورتیکوئید توسط کورتکس آدرنال مى گردد.
٣- بخش مرکزی غده فوق کلیوی (مدولای آدرنال) تحریک شده و موجب ساخت آدرنالین و نورآدرنالین مى گردد.
اثرات منفی گلوکورتیکوئیدها بر سلول های مهم پوستى
علاوه بر همه ی این اثرات واکنش هورمونی ، استرس های ذهنی سبب افزایش حضور گلوکوکورتیکوئیدها مى شود. این هورمون ها سبب مهار تمایز سلولی در سلول های پوستى مى گردد و همین عمل سبب بروز نقص در عملکرد سد دفاع فیزیکى پوست مى شود ، عملی که خود سبب بروز انواع عفونت ها و نقص در توانایی ترمیم مى گردد.
مى دانیم وقتی این سد دفاعی آسیب می بیند تماس فزاینده ای با باکتری های خاص رخ می دهد که می تواند مشکل ساز باشد. باکتری استافیلوکوکوس اورئوس یا S. aureus یکی از مهمترین باکتری های پاتوژن و شایعترین علت عفونت های پوستی است. اینگونه است که اثرات واکنش هورمونی ناشی از استرس ها کاری ، اجتماعی و ذهنى سبب بروز مشکلات پوستى مى گردند. مشکلاتى که ناشی از ترشح انواع مختلفی از مواد بیوشیمایی و هورمونی در سطح پوست است.
✍️ دکتر محمد بقایی
دکترداروساز و پژوهشگر صنعت کازمتیک
مشاور اداره کل فرآورده های آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو
یک پاسخ
بسیار عالی